آیا دفاع از اقتصاد بازار به معنی دفاع از حاجی بازاری‌هاست؟ / چگونه می‌توان با اقتصاد بازار مخالف بود؟

مهدی الیاسی-اما واقعیت چیست؟  انسان‌ها نیازها و امیال و غرایز گوناگونی دارند که که بر این اساس خواسته‌ها شکل می‌گیرد که در اقتصاد به آن سمت تقاضا می‌گویند.

به طور طبیعی، برای هر تقاضایی یک سمت عرضه نیز شکل می‌گیرد و عده‌ای به تولید انواع کالاها و خدمات می‌پردازند تا به تقاضا از طریق عرضه، پاسخ داده شود.

 برای هر عرضه و تقاضایی یک بازار شکل می‌گیرد. اساسا بازار یک مفهوم ذهنی است. هر جایی که تقاضا و عرضه، یکدیگر را پیدا می‌کنند، بازار نامیده می‌شود. یک تولید کننده کفش ممکن است مشتری خود را در اینستاگرام پیدا کند. یک آموزگار زبان انگلیسی ممکن است خدمات آموزشی خود را در توتیوب عرضه کند. اساسا بازار یک مفهوم ذهنی است و هر جایی را شامل می‌شود که تولید کنندگان (عرضه‌کنندگان) هر کالا و خدمات و خریداران (متقاضایان) آن کالاها و خدمات، یکدیگر را پیدا می‌کنند و بهم می‌رسند.

در جهان هزاران هزاران کالا و خدمات تولید می‌شود و ده‌ها هزار تولید کننده، به میلیون‌ها تقاضا پاسخ می‌دهند. بازار، هر جایی است که عرضه و تقاضا بر اساس ترکیبی از دو سیگنال قیمت و مطلوبیت، به یکدیگر می‌رسند و پس از پیدا کردن یکدیگر، مبادله صورت می‌گیرد.

 بر این اساس و طبق عقل سلیم به راستی چگونه می‌توان با مفهوم بازار و اقتصاد بازار مخالف بود؟ یعنی چگونه می‌توان با جایی که عرضه و تقاضا یکدیگر را پیدا می‌کنند و مبادله انجام می‌شود، مخالف بود؟ مخالفان اقتصاد بازار اگر معتقدند باید مفهوم ذهنی بازار میان برداشته شود، جایگزین‌شان چیست؟ عرضه و تقاضا چگونه باید بهم برسند؟ نفی بازار مانند این است که فردی بگوید من با گرامر یک زبان مخالفم و زبان نباید گرامر داشته باشد! یا این که بگوید من با جاذبه زمین و قانون جاذبه، مخالفم!

 در عمل نیز در طول تاریخ دیده‌ایم تا زمانی که تقاضایی وجود دارد عده‌ای به آن تقاضا پاسخ می‌دهند و متناسب با آن تقاضا، کالا و خدمات لازم را عرضه می‌کنند. اگر آن بازار و عرضه و تقاضا سرکوب یا حتی انکار شود، بازار آن کالا یا خدمت از بین نمی‌رود فقط آن بازار زیر زمینی و غیر رسمی می‌شود.

 مخالفان اقتصاد بازار لطفا نه بر اساس آموزه‌ها و انگاره‌های ایدئولوژیک که بر اساس عقل سلیم، توضیح بدهند واقعا چگونه می‌توان یا مفهوم بازار و اقتصاد بازار، مخالف بود؟