کاهش شاخص موجودی انبار بخش معدن در بهار ۱۴۰۴

مرکز پژوهش‌های مجلس در تازه‌ترین گزارش خود با عنوان «پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در بهار ۱۴۰۴: شاخص موجودی انبار صنایع بورسی» به بررسی وضعیت موجودی انبار شرکت‌های بورسی پرداخته است. این شاخص که یکی از ابزارهای پیشنگر و مهم برای رصد بخش صنعت و معدن به شمار می‌رود، نشان‌دهنده تغییرات تولید و فروش و همچنین رفتار آینده بنگاه‌ها در حوزه تولید است.

وضعیت کلی صنعت و معدن

بر اساس این گزارش، شاخص کل موجودی انبار صنعت در بهار ۱۴۰۴ برابر با ۱۵۴.۱ اعلام شده که نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۲ درصد افزایش یافته است. نسبت موجودی انبار به فروش صنعت نیز ۰.۴۲ گزارش شده است.

در بخش معدن اما روند متفاوتی دیده می‌شود. شاخص موجودی انبار بخش معدن در بهار ۱۴۰۴ به عدد ۱۰۷.۸ رسید که کاهش ۲۴.۵ درصدی نسبت به بهار سال گذشته را نشان می‌دهد. این شاخص نسبت به فصل زمستان ۱۴۰۳ تغییر محسوسی نداشته است، اما شاخص تعدیل شده فصلی روند کاهشی ملایمی را طی یک سال گذشته نشان می‌دهد و همچنان پایین‌تر از سقف تاریخی خود در سال ۱۴۰۱ قرار دارد.

نسبت موجودی انبار به فروش

همچنین نسبت موجودی انبار به فروش در بخش معدن به ۰.۵۹ رسید که نسبت به بهار سال گذشته ۰.۰۶ افزایش و نسبت به زمستان ۱۴۰۳ کاهش ۰.۰۸ را تجربه کرده است. به این معنا که در بهار ۱۴۰۴، حدود ۵۹ درصد از فروش بخش معدن به شکل موجودی انبار نگهداری شده است. این شاخص در دو سال گذشته روندی نزولی داشته و همواره پایین‌تر از متوسط دوره ۱۳۹۹-۱۴۰۳ قرار گرفته است.

اهمیت شاخص موجودی انبار

مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش تأکید کرده که اطلاعات شرکت‌های بورسی با تقریب بسیار بالایی با وضعیت کل صنعت کشور تطابق دارد و انتشار فصلی و ماهانه این داده‌ها، خلأ دیرهنگام بودن گزارش‌های رسمی را به‌خوبی پوشش می‌دهد. همچنین روش محاسبه شاخص موجودی انبار مبتنی بر معیارهای پاشه و لاسپیرز و ایجاد شاخص فیشر از متوسط هندسی آن‌هاست که تغییرات سبد محصولات و شرکت‌های بورسی را به‌طور دقیق در نظر می‌گیرد.

تغییرات موجودی انبار در بخش معدن به‌ویژه اهمیت دارد، زیرا علاوه بر اطلاع از وضعیت فعلی تولید، می‌تواند در تصمیم‌گیری بنگاه‌ها برای تغییر تولید دوره‌های آتی نقش مؤثری ایفا کند. این کاهش قابل توجه موجودی انبار می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات تقاضا یا مدیریت بهینه موجودی در شرکت‌های معدنی باشد و پیامدهایی برای زنجیره تأمین و برنامه‌ریزی تولید در ماه‌ها و فصول آینده به همراه خواهد داشت.

پیامدهای اقتصادی و چشم‌انداز آینده

کاهش شاخص موجودی انبار معدن می‌تواند فشار بیشتری بر تولیدکنندگان برای بهینه‌سازی عملیات و مدیریت موجودی وارد کند و به‌تدریج منجر به تغییر سیاست‌های ذخیره‌سازی و عرضه مواد معدنی در بازار شود. البته استمرار روند نزولی موجودی انبار ممکن است نشانه‌ای از بهبود کارایی زنجیره تأمین یا کاهش مازاد تولید نیز باشد که تأثیر مستقیمی بر قیمت و عرضه محصولات معدنی خواهد داشت.

با توجه به اهمیت اطلاعات برای سیاست‌گذاری اقتصادی، انتشار چنین شاخص‌هایی می‌تواند به برنامه‌ریزی دقیق‌تر دولت و شرکت‌های فعال در حوزه معدن کمک کرده و امکان پیش‌بینی روندهای تولید و فروش در فصول آینده را فراهم کند.