برند xAI ایلان ماسک Grok 2.5 را متن‌باز کرد؛ چالش تازه برای غول‌های هوش مصنوعی

برند xAI، استارتاپ هوش مصنوعی تحت مالکیت ایلان ماسک، اعلام کرد که مدل Grok 2.5 — که سال گذشته بهترین مدل این شرکت به شمار می‌رفت — اکنون به‌صورت متن‌باز (Open Source) در دسترس توسعه‌دهندگان و محققان قرار گرفته است. وزن‌های مدل (Model Weights) نیز در همین نسخه منتشر شده‌اند تا امکان بازآموزی، بهینه‌سازی یا استفاده سفارشی برای پروژه‌های مختلف فراهم شود.

ماسک در پستی در شبکه اجتماعی X (اکس) نوشت:

«مدل Grok 2.5 که سال گذشته بهترین مدل ما بود، اکنون متن‌باز است.»

او همچنین افزود که نسخه Grok 3 در حدود ۶ ماه آینده به‌صورت متن‌باز منتشر خواهد شد.

انتشار این مدل از طریق پلتفرم Hugging Face انجام شده؛ جایی که هزاران مدل متن‌باز هوش مصنوعی به اشتراک گذاشته می‌شود و جوامع توسعه‌دهنده می‌توانند مستقیم به کدها و پارامترها دسترسی پیدا کنند.

با این حال، برخی متخصصان معتقدند این حرکت آن‌قدر که به‌نظر می‌رسد «باز» نیست. تیم کلاگ، مهندس هوش مصنوعی، اعلام کرد که مجوز ارائه شده برای Grok دارای شرایط سفارشی و «ضد رقابتی» است که می‌تواند محدودیت‌هایی برای استفاده در مقیاس تجاری ایجاد کند.

برند xAI پیش‌تر نیز به دلیل عملکرد و محتوای تولیدی مدل‌های Grok خبرساز شده بود. نسخه‌های قبلی این چت‌بات، با انتشار پاسخ‌های بحث‌برانگیز درباره نظریه توطئه «نسل‌کشی سفیدپوستان»، ابراز تردید نسبت به آمار قربانیان هولوکاست و حتی معرفی خود به‌عنوان «MechaHitler»، انتقادات گسترده‌ای را برانگیختند. این واکنش‌ها باعث شد xAI برای شفاف‌سازی، «System Prompts» یا همان دستورالعمل‌های پایه این مدل‌ها را در GitHub منتشر کند.

ماسک در توصیف نسل تازه این مدل‌ها، از جمله Grok 4، بر ویژگی «جستجوی حداکثری حقیقت» (maximally truth-seeking) تأکید کرده است. با این حال، گزارش‌ها نشان می‌دهد که مدل Grok همچنان قبل از پاسخ به پرسش‌های جنجالی، به محتوای حساب کاربری ماسک در X رجوع می‌کند؛ موضوعی که باعث بحث درباره میزان بی‌طرفی و استقلال این مدل شده است.

متن‌باز شدن Grok 2.5 می‌تواند چند پیامد مهم برای صنعت داشته باشد:

• گسترش دسترسی پژوهشگران: محققان می‌توانند معماری و وزن‌های مدل را بررسی و آن را بهبود دهند.
• رقابت با غول‌های هوش مصنوعی: اقدام برند xAI چالشی برای شرکت‌هایی مثل OpenAI و Google DeepMind ایجاد می‌کند که عمده محصولاتشان متن‌باز نیست.
• افزایش شفافیت: انتشار کد و داده‌ها امکان ارزیابی بهتر سوگیری‌ها و نقص‌های مدل را فراهم می‌کند، هرچند مجوز محدودکننده ممکن است مانع استفاده آزادانه شود.

برای xAI، این اقدام نه‌تنها فرصتی برای نمایش قدرت فنی و جذب جامعه توسعه‌دهندگان است، بلکه بخشی از رقابت ایدئولوژیک ماسک با دیگر بازیگران بزرگ این حوزه هم محسوب می‌شود. ماسک بارها اعلام کرده که توسعه هوش مصنوعی باید با رویکرد متن‌باز و شفاف باشد تا کنترل آن در انحصار چند شرکت باقی نماند.

به گزارش تک‌کزانچ، اگر روند طبق وعده ماسک پیش برود، نسخه متن‌باز Grok 3 شش ماه دیگر منتشر خواهد شد و احتمالا ویژگی‌ها و ظرفیت‌های بالاتری نسبت به Grok 2.5 ارائه خواهد کرد. در این میان، نگاه‌ها به واکنش بقیه غول‌های فناوری و تغییرات احتمالی در استراتژی متن‌باز کردن مدل‌های پیشرفته دوخته شده است.