جنگی که مانع صنعتی شدن ایران در قرن نوزدهم شد

این تابلوی زبیا که در موزه آرمیتاژ نگهداری می شود، صحنه ی نبرد قشون ایران و روس درسلطان آباد و پیروزی قشون ایران به فرماندهی عباس میرزانایب السلطنه به سال ۱۸۱۲ را نشان می دهد.

جنگ های ایران و روس در دوره فتحعلی شاه قاجار با تزار روس در اوایل قرن نوزده آغاز شد و با اینکه عباس میرزا فرمانده سپاه ایران شهامت های فراوانی به خرج داد اما به دلیل فقدان تسلیحات و جنگ افزارهای مدرن، نهایتا شکست خورد. در این جنگ به واسطه دو قرارداد گلستان و ترکمنچای بخش های وسیعی از ایران جدا و ضمیمه روسیه شد. 

این شکست باعث تحقیر ایرانیان شد و قتل گریبایدوف هم ناشی از این عصبانیت بود.  این شکست همچنین  آایرانی را به تکاپو برای دستیابی به تسلیحات نظامی جدید بویژه توپخانه جنگی کشاند و ایران را از استقرار صنایع مدنی دور انداخت. 

جنگ دوم ایران و روس حدود ۱۰ سال بعد از جنگ اول و به تحریک برخی علمای وقت و برای بازپس گیری سرزمین های از دست رفته اتفاق افتاد اما به شکست سخت تر سپاه ایران و تحمیل قرارداد ترکمن چای منجر شد. در قرار داد ترکمن چای تعرفه واردات کالای روسی به ایران حذف شد و این امر به گسترش واردات و ورشکستگی صنایع بومی و پیشاوری کشور منجر شد

زعیم مجتهدان و علمایی که فتوای جنگ با روسیه را صادر کرد، سیدمحمد اصفهانی بود که بعدها به سیدمحمد مجاهد معروف شد. قائم‌مقام فراهانی وحاجی‌میرزا‌ابوالحسن ایلچی، وزیر خارجه که از اوضاع جهان و ضعف قدرت نظامی ایران در مقابل روسها باخبر بودند از مخالفان شروع مجدد جنگ بودند اما فتوای علما و هیجان عمومی باعث شد که کسی حرف آنها را نشنود.

از نکته های جالب تاریخی اینکه سران حکومت قاجار حاضر به پذیرش این  بی لیاقتی و شکست خود نمی شدند و در دوره فتحعلی شاه، هر ساله در سالروز شروع این جنگ ها، جشن پیروزی برکفار برگرار می شد و هیچ کس جرات نداشت در باره سرزمین های از دست رفته چیزی بگوید.

بدترین حادثه برای اقتصاد پیوند آن به هیجانات زودگذر سیاسی است 

دیگر نوشته ها

https://www.karkhanedar.com/writers/%d9%82%d8%a7%d8%b3%d9%85-%d8%ae%d8%b1%d9%85%db%8c/

  قاجارها و صنعت