سعید عصمتی: ارج را نقدی خریدیم و برای احیای آن، دو برنامه داریم

(نادیا صمدی) :

کارخانه ۸۰ ساله ارج، صاحب یکی از معروف‌‌ترین برندهای لوازم خانگی خاور میانه، با گرفتار آمدن در چرخه‌ای از نابسامانی‌های مدیریتی، فساد و ناکارآمدی، نهایتا در خرداد ماه ۱۳۹۵ رسما تعطیل شد. مالکیت ارج با بانک ملی بود، بنابراین با تعطیلی آن، سرنوشت ساختمان، ماشین‌آلات، کارکنان و از همه مهمتر «برند» آن در هاله‌‌ای از ابهام قرار گرفت. هر از چندی، شایعاتی در خصوص مالکان جدید آن در فضای مجازی مطرح و بلافاصله توسط مقامات مسئول تکذیب می‌شد. در این فاصله، ظاهرا افراد و موسساتی، متقاضی خرید ارج بوده‌اند که صلاحیت حرفه‌ای آنها مورد تایید قرار نگرفته است، تا اینکه در نهایت «هلدینگ سرمایه‌گذاری تجارت خاورمیانه» برنده مزایده خرید شده و با گذر از مراحل مختلف و تایید وزارت صنعت و پرداخت نقدی، قادر به کنترل کارخانه ارج می‌شود. این هلدینگ خصوصی در سال ۱۳۸۴ تاسیس شده و در چندین حوزه اقتصادی اعم از معادن، کشت و صنعت، ساختمان، حمل و نقل، نفت و گاز، پتروشیمی و فناوری اطلاعات (IT) فعال است و همچنین گروه آریا آوا از شرکت‌های گروه می‌باشد که اقدام به خرید ارج کرده است.

نحوه و مراحل خرید کارخانه ارج و برنامه‌‌‌های شرکت سرمایه‌گذاری تجارت خاورمیانه برای احیای این برند خوشنام ایرانی را با سعید عصمتی، مدیرعامل این شرکت به گفت‌وگو نشسته‌ایم. درباره آینده کارخانه ارج، از برنامه‌ای دقیق و حساب شده‌ای سخن می‌گوید که به نظر می‌رسد در صورت تحقق آن، نه تنها شاهد احیای ارج، بلکه باید منتظر تحول مثبت در بازار صنایع خانگی ایران باشیم. اکنون باید امیدوار بود که ارج از سال‌ها بلاتکلیفی نجات خواهد یافت. ارج دوباره برخواهد خاست؛ شاید پر شکوه‌تر از گذشته. این گفت‌وگو را پی می‌گیریم:

کارخانه ارج نباید از تهران خارج شود

جناب عصمتی! بحث تعطیلی کارخانه ارج و حواشی آن خیلی وقت است که مطرح شده، شما دقیقا از چه زمانی به دنبال احیای ارج افتادید؟

ما حدودا از یک سال و نیم پیش به دنبال خرید و احیای برند ارج بودیم. در همین خصوص، با آقای نعمت‌زاده وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت گفت‌وگو کردیم. ایشان در ابتدا مایل به احیا و جابجایی کارخانه ارج نبود، اما طی جلسات مختلف توانستیم ایشان را متقاعد کنیم که تغییر محل و لوکیشن ارج مهم نیست و احیا و فعالیت درست آن اهمیت دارد. چون به نظر ما برای احیای کارخانه ارج باید محل آن تغییر کند. البته ما مجموعه‌ای از پیشنهادها برای احیای برند ارج  ارائه کردیم که بر این اساس، صلاحیت واگذاری ارج به شرکت ما تایید شد و قرار شد تا با بانک ملی به عنوان بانکی که مالکیت ارج را بر عهده داشت، وارد مذاکره شویم. نهایتا شرکت ما در مزایده تاریخ ۴/۶/۹۷ برنده شد و با پرداخت نقدی به بانک ملی، مالکیت و مدیریت آن را بر عهده گرفتیم.

پرداخت نقدی داشتید؟ الان انتقال آن در چه مرحله‌ای است؟

بله. ما ارج را با پرداخت نقدی خریدیم. فرایند انتقال هم در حال طی شدن است و زمانی که هیات‌ مدیره صورتجلسات، صورت اموال و نقل و انتقال آن را ارائه کنند، ما هم با ارائه اسناد پرداخت، این مجموعه را در اختیار می‌گیریم و سریعا به دنبال اجرای برنامه‌ها و طرح‌های احیای ارج خواهیم بود.

حتما برنامه مشخصی برای احیای ارج دارید؟

بله. برنامه مشخص و حساب شده داریم. ما به وزرات صنعت هم برای آینده ارج یک برنامه و چشم‌انداز ارائه کردیم. در حقیقت ما طی بررسی‌های مختلف به این نتیجه رسیدیم که در گام نخست باید محل فعلی کارخانه ارج تغییر کند. زمین فعلی کارخانه بسیار گران است و برای یک فعالیت تولیدی مقرون به صرفه نیست. البته تاکید داشتیم که برند ارج متعلق به تهران است و بهتر است که از آن خارج نشود. به همین دلیل پیشنهاد کردیم که محل آن به یک شهرک صنعتی واقع در کهریزک تهران انتقال یابد. این شهرک صنعتی، خصوصی است و متعلق به همین «شرکت سرمایه‌گذاری تجارت خاورمیانه» است. وسعت این شهرک با طرح‌های توسعه‌اش حدود ۵۶۰ هکتار است که با توجه به امکانات آن، مناسب‌ترین محل برای فعالیت‌‌های تولیدی است. به این ترتیب هم ارج در تهران می‌‌ماند و هم جابجایی آن در درون تهران راحت‌تر است.

چندین واحد صنعتی، تحت لیسانس ارج تولید خواهند کرد

اگر ممکن است درباره این برنامه قدری توضیح دهید که بدانیم بعد از انتقال ارج به شهرک مورد نظر، چه اقدامات دیگری قرار است انجام شود؟  

برای احیا و راه‌اندازی ارج، البته متناسب برای شرایط و نیازهای مصرفی جدید، برنامه‌ای در سه سطح و فاز تدوین کرده‌‌ایم:

سطح اول: ارتقاء سطح محصولات تولیدی ارج به تولید محصولات HighTech از قبیل یخچال‌‌های ساید بای ‌ساید، ظرف‌شویی, دستگاه سولار، ماکروویو، LCD و از این قبیل است. که چنین اقدامی در محل جدید استقرار کارخانه در منطقه کهریزک ممکن خواهد بود.

سطح دوم: تولید محصول در زمینه قبلی ارج، مثل بخاری گازی, کولر گازی, کولر آبی و از این قبیل است. در این حالت، کارخانه‌‌ها و یا واحدهای صنعتی دیگر در نقاط مختلف کشور می‌توانند تحت لیسانس ارج محصولاتی را تولید و با همین برند به بازار ارائه کنند. چون در هر صورت ما هم‌اکنون در کشور واحدهای صنعتی مستعدی داریم که بی نام و نشان هستند و سرمایه در گردش و حجم تولیدات آنها محدود است و برای بازرگانی و بازاریابی دارای مشکل هستند. این قبیل واحدها قادر خواهند بود طی قراردادی تحت لیسانس و QC ارج قرار بگیرند. این اقدام می‌تواند به توسعه ارج در سرتاسر کشور کمک کند و دامنه اشتغال را از محدوده کرج و تهران فراتر ببرد. ضمن اینکه به افرایش قدرت تولید و ارتقای کیفیت و استاندارد محصولات خانگی ساخت کشور هم کمک خواهد کرد.

سطح سوم: که ناظر به حفظ هویت و خاطره تاریخی ارج هم خواهد بود، بازسازی و تبدیل ملک و ساختمان قدیمی آن به یک مرکز تجاری تخصصی لوازم خانگی در غرب تهران است. که این مکان می‌تواند یک نمایشگاه بزرگ برای محصولات ارج و دیگر برندهای کشور در زمینه تولید محصولات خانگی باشد. فروش لوازم خانگی فعلا در سه‌راه امین‌حضور متمرکز است که با توجه به اینکه در داخل محدوده طرح ترافیک قرار دارد و نیز دارای بافت فرسوده و فاقد انبارهای لازم و پارکینگ‌های طبقاتی مناسب است. امکان تردد راحت مشتریان و فروشندگان مهیا نیست. به هر حال در مرکز تجاری لوازم خانگی مورد نظر ما، پارکینگ‌های طبقاتی ایجاد خواهد شد و با توجه به نزدیکی به فرودگاه مهرآباد و نزدیکی به جاده مخصوص و اتوبان کرج و نبود هر گونه طرح ترافیک حتی طرح زوج و فرد و نیز وجود انبارهای مناسب در این منطقه، می‌تواند بازویی توانمند و خوبی برای عرضه محصولات لوازم خانگی در داخل تهران و دیگر شهرستان‌ها باشد.

برای حفظ بعد تاریخی و یا اصطلاحا حفظ «خاطره ارج» چه ایده‌ای دارید؟

به لحاظ تاریخی، ارج یک قدمت ۸۰ یا ۹۰ ساله دارد. تقریبا می‌شود گفت از قدیمی‌ترین کارخانه‌های ساخت لوازم خانگی در ایران است. هدف ما حفظ بخشی از کارخانه ارج و تهیه ماکت دیگر قسمت‌های آن برای بازدید علاقمندان به تاریخچه این صنعت است. بنابراین، بنا داریم که در داخل این مرکز تجاری لوازم خانگی، یک موزه محصولات ارج هم در قسمت فضای سبز احداث نماییم که بازدید برای عموم آزاد باشد.

محصولات آینده ارج، لاکچری و بیزنسی خواهد بود

پس با این توضیحات، هدف شما صرفا بازسازی و یا توسعه کارخانه ارج نیست و به دنبال تغییر الگوی تولید و تجارت ارج و آفرینش یک ارج جدید هستید؟

بله. اشاره کردم که ادامه ارج با شرایط فعلی اقتصادی نیست. بنابراین ما روی دو روش دیگر برای احیا و استمرار آن هستیم. تمرکز اصلی ما روی بحث حفظ برند و در کنار آن مذاکره با شرکت‌های خارجی برای تولید محصولات HighTech است. قطعا محصولات ارج در آینده جزء محصولات Economy نیست و جزء محصولات بیزینسی و لاکچری محسوب می شود. لاکچری به معنای کیفیت آن است و به طور مثال دنبال ارائه سالی ۱۰۰۰۰ یخچال بی‌‌کیفیت نیستیم و دنبال تولید سالی ۵۰۰۰ یخچال در سطح عالی برای مشتریان ویژه خواهیم بود. بحث دوم هم این است که فراخوان بزنیم و واحدهای کوچک داخلی را دعوت به مشارکت کنیم و بعد از تایید صلاحیت، آنها را به خانواده ارج متصل کنیم. در همین شهرک‌های صنعتی واحدهای صنعتی و نیمه‌صنعتی فراوانی داریم که می‌توانند مثلا کولر تولید کنند و به بازرگانی ما در نزدیک‌ترین استان بدهند که هزینه حمل ‌و ‌نقل هم کاهش پیدا خواهد. در واقع به شکل جوینت وینچر (Joint Venture) بتوانیم با همدیگر همکاری داشته باشیم. البته این دو طرحی که عنوان کردم مخالف هم نیستند و در راستای هم قابل اجرا هستند.

فکر می‌کنید که احیای برند ارج چه اهمیتی می‌تواند در شرایط امروز داشته باشد؟

اولا، ارج نه یک نام تاریخی بلکه یکی از صنایع افتخارآمیز ما هم بوده است. ارج در سال ۱۳۱۷ پنجمین کارخانه لوازم خانگی دنیا و اولین در آسیا بود. بنابراین زنده کردن ارج و زنده نگداشتن نام آن را وظیفه ملی خودمان می‌دانیم. بد نیست بدانید که ارج نخستین کارخانه ایرانی است که به دنبال پیوند و اتصال دانشگاه و صنعت بود و دانش و فن را در عمل تبدیل به کالای صنعتی می‌کرد. با این حال، باید ببینیم که برندها قرار است به ما کمک کنند و یا ما به برندها کمک کنیم. واقعیت این است که در حال حاضر برند ارج آسیب دیده و نیاز به کمک دارد. برند می‌تواند مساوی با یک پرچم باشد مثل برند کوکاکولا در آمریکا یا هیوندای در کره. ما به دنبال این هستیم که این برند به جایگاه اصلی خودش برگردد و در ارتقای جایگاهی‌اش می‌تواند یک سری از معضلات کشور را حل کند. اگر در این فضا به دنبال کار مهندسی و یک کار بروز باشیم بدون برند نمی‌شود موفقیتی کسب کرد و این برندسازی می‌تواند یک بازوی گره‌گشا برای مسائل دیگر کشور باشد. هم اشتغال ایجاد کند و هم صادرات غیر نفتی ما را توسعه دهد و هم ارزآوری داشته باشد. البته در کنار برندسازی و یا حفظ برند باید به دنبال تبلیغات و تحقیقات (R&D) هم باشیم که ما در این زمینه‌ها هم پیش‌بینی‌ها و برنامه‌هایی داریم.

با احیای ارج حدود ۶۰۰ شغل مستقیم ایجاد می شود

پیش‌بینی اشتغال‌زایی هم دارید؟

 پیش‌بینی ما این است که در صورت ایجاد صنایع‌های تک (HighTech) با برند ارج، در فاز اول حداقل ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر اشتغال‌زایی در کهریزک داشته باشیم. البته ما بیشتر دنبال اشتغال‌های غیرمستقیم هستیم و برای ما جریان تولید مهم است. در این راه اگر بتوانیم یک زمینه اشتغال ایجاد کنیم و یک طیف بازرگانی، بازاریابی، فروش و کارگری را به خود جذب کنیم، برای ما کافی است.

به عنوان آخرین سوال بفرمایید که وضعیت فعلی کارخانه ارج چگونه است؟

کارخانه ارج در حال حاضر در دوران کمترین پرسنل خود است و اکثرا پرسنل در بخش نگهبانی هستند و کارکنان دیگر آن بازنشسته شده‌‌اند و یا خود را بازخرید کرده‌اند. یک بخش از ماشین‌آلات آن را برای پرداخت سنوات پرسنل فروخته‌اند و بقیه هم نیاز به بازسازی دارد. اما مهم نیست که ارج چه چیزی دارد مهم این است که در آینده چه چیزی می‌تواند داشته باشد!

توضیح : این گفتگو در شماره دوم مجله کارخانه دار (دیماه ۹۷ ) چاپ شده است و از آخرین تغییرات آن اطلاعی نداریم