پایان انحصار کپی‌رایت برای میکی‌ماوس؛ آثار کلاسیک ۱۹۳۰ در ۲۰۲۶ آزاد می‌شوند

سال ۲۰۲۶ برای نویسندگان، هنرمندان و خلاقان سالی مهم خواهد بود؛ چرا که آثار متعددی که تاکنون تحت قوانین سخت‌گیرانه کپی‌رایت قرار داشتند، به‌طور رسمی وارد مالکیت عمومی می‌شوند. این به آن معناست که عموم مردم می‌توانند این آثار را کپی، بازتولید و بازآفرینی کنند، بدون آنکه با خطر نقض حق نشر مواجه شوند.

در میان شناخته‌شده‌ترین نام‌ها، بتی بوپ، شخصیت کارتونی مشهور دهه ۳۰ میلادی، و ۹ انیمیشن جدید از میکی‌ماوس قرار دارند که همگی متعلق به سال ۱۹۳۰ هستند. همچنین آثار ادبی مهمی از نویسندگانی چون آگاتا کریستی و ویلیام فاکنر نیز از محدودیت‌های کپی‌رایت خارج خواهند شد.

اهمیت این موضوع تنها به جنبه حقوقی آن محدود نمی‌شود. همان‌طور که دو استاد حقوق دانشگاه دوک، جنیفر جنکینز و جیمز بویل، در گزارش سالانه خود نوشته‌اند:
«برای روایت داستان‌های جدید، از داستان‌های قدیمی الهام می‌گیریم. یک اثر هنری، الهام‌بخش اثر دیگر است و این همان جایی است که مالکیت عمومی، خلاقیت را تغذیه می‌کند.»

در بخش ادبیات، آثاری مانند «As I Lay Dying» از ویلیام فاکنر و «The Murder at the Vicarage» از آگاتا کریستی در دسترس عموم قرار می‌گیرند. علاوه بر آن، نسخه‌های مصور «The Little Engine That Could» و چهار رمان ابتدایی مجموعه Nancy Drew نیز قابل استفاده آزاد خواهند بود.

در حوزه موسیقی، ضبط‌های صوتی پس از گذشت ۱۰۰ سال وارد مالکیت عمومی می‌شوند. به این ترتیب، آثاری از سال ۱۹۲۵ مانند اجرای Marian Anderson از قطعه «Nobody Knows the Trouble I’ve Seen» و نسخه‌ای از «The St. Louis Blues» با اجرای Bessie Smith و Louis Armstrong آزاد خواهند شد. همچنین آهنگ‌هایی مانند «Georgia on My Mind» و «Dream a Little Dream of Me» نیز قابل بازاستفاده خواهند بود.

در سینما، فیلم‌هایی چون نسخه ۱۹۳۰ «All Quiet on the Western Front» و فیلم کمدی «Animal Crackers» با بازی برادران مارکس به مالکیت عمومی می‌پیوندند. افزون بر این، نخستین حضورهای سگ میکی‌ماوس با نام Rover که بعدها به Pluto تغییر نام داد نیز آزاد می‌شوند.

با این حال، یک نکته حقوقی مهم وجود دارد.
«تنها نسخه‌های مربوط به سال ۱۹۳۰ وارد مالکیت عمومی می‌شوند و نسخه‌های جدیدتر یا بازطراحی‌شده همچنان تحت کپی‌رایت باقی می‌مانند.»
همچنین حقوق مربوط به علائم تجاری برای استفاده از نام‌ها و طراحی شخصیت‌ها روی کالاها همچنان معتبر است.

در مقیاس کلان‌تر، حقوقدانان هشدار می‌دهند که هوش مصنوعی به‌زودی به چالشی جدی برای نظام کپی‌رایت تبدیل خواهد شد. مدل‌های AI به‌طور گسترده از آثار دارای حق نشر استفاده می‌کنند؛ موضوعی که نارضایتی هنرمندان و وارثان آن‌ها را در پی داشته و احتمالاً در آینده بیشتر از مسیر دادگاه‌ها حل‌وفصل خواهد شد تا قانون‌گذاری مستقیم.

با ورود این آثار به مالکیت عمومی، سال ۲۰۲۶ می‌تواند نقطه عطفی برای بازآفرینی خلاقانه کلاسیک‌های فرهنگی باشد؛ فرصتی که هم الهام‌بخش نسل جدید هنرمندان است و هم مرزهای قدیمی کپی‌رایت را دوباره به چالش می‌کشد.