فرصت‌سوزی در بازار فولاد

احسان رنجبران_ سیاست‌گذاری‌های بورس کالا، ضعف تقاضا و فضای نامطمئن اقتصادی و سیاسی نیز در ایران بازار فولاد را در رکود نگه داشته است.

 سنگ‌آهن در مسیر صعودی؛ واکنش مثبت به سیاست‌های چین

قیمت سنگ‌آهن در بازار واردات چین با خلوص ۶۲ درصد از زیر ۹۹ دلار به ۱۰۰.۲۵ دلار هر تن CFR رسید. برای نخستین‌بار از ماه می قراردادهای آتی نیز با رشدی بیش از ۱ درصد به بالای ۱۰۰ دلار صعود کرد. این رشد نسبی ناشی از اظهارات مقامات چینی درباره مقابله با رقابت‌های مخرب و اعلام برنامه‌های حمایتی جدید برای بخش املاک بوده است.

 قراضه صادراتی: بازگشت آرام پس از افت مقطعی

قیمت قراضه وارداتی سنگین ۲۰-۸۰ در ترکیه پس از نوسانی کوتاه به ۳۴۷ دلار هر تن CFR بازگشت. قراضه صادراتی کلاس ۲ ژاپن نیز با افت ۲ دلاری به ۲۷۷ دلار هر تن FOB رسید. در شرق آسیا قیمت‌ها در سطح ۳۳۵ دلار CFR بدون تغییر باقی ماندند.

بیلت جهانی بدون نوسان/ افت محدود در ترکیه

قیمت بیلت صادراتی دریای سیاه همچنان ۴۳۴ دلار هر تن FOB باقی ماند. در چین نیز قیمت‌ها در سطح ۴۲۳ دلار درب کارخانه ثابت بود. در بازار واردات جنوب شرق آسیا نیز بیلت با قیمت ۴۵۱ دلار هر تن CFR معامله شد. تنها کاهش قابل توجه افت ۳ دلاری بیلت وارداتی ترکیه به ۴۵۰ دلار CFR بود.

شمش ایران: تعادل شکننده

قیمت شمش فولادی در بازار داخلی ایران تغییر محسوسی نداشت. عرضه‌های مدت‌دار (اعتباری) تا حدودی تعادل میان عرضه و تقاضا را حفظ کرده‌اند، اما نبود چشم‌انداز روشن برای آینده، همچنان مانع از تحرک بازار است.

تقویت مقاطع فولادی صادراتی در جهان و بازار داخلی بی‌رمق

میلگرد صادراتی چین با رشد ۳ دلاری به ۴۴۸ دلار FOB رسید و صادرات ترکیه نیز با ۵ دلار افزایش به ۵۳۵ دلار رسید. در جنوب شرق آسیا، قیمت میلگرد وارداتی در ۴۵۹ دلار ثابت ماند. بازارهای داخلی آمریکا (۸۳۰ دلار) و اروپا (۶۱۰ یورو) نیز نشانه‌ای از ثبات نشان دادند.

در ایران کاهش تقاضا باعث شد قیمت میلگرد به کف برسد. با اینکه این قیمت‌ها سودی برای تولیدکنندگان ندارند اما نبود مشتری مانع هرگونه افزایش قیمت شده است. در بازار تیرآهن نیز با وجود ضعف تقاضا مدیریت عرضه مانع از افت بیشتر قیمت شد.

ورق گرم: روند نزولی در اروپا و CIS و ثبات نسبی در آسیا و ایران

در بازار جهانی قیمت ورق گرم صادراتی دریای سیاه با کاهشی تا ۸ دلار، به زیر ۴۴۸ دلار رسید. قیمت ورق گرم چین نیز در ۴۶۰ دلار باقی ماند. در اروپا قیمت‌ها ۱۰ یورو افت کرد و به ۵۳۵ یورو رسید، درحالی‌که بازار آمریکا با افزایش ۱۰ دلاری قیمت ورق را به ۸۸۰ دلار رساند.

در بازار داخلی ایران، قیمت ورق سیاه دو میلی‌متر مبارکه از ۳۹۷,۰۰۰ ریال به ۳۹۲,۰۰۰ ریال کاهش یافت. اما مدیریت عرضه توسط فولاد مبارکه مانع از ادامه روند نزولی شد. قیمت ورق اکسین نیز با وجود ضعف تقاضا بدون تغییر ماند. بازار ورق روغنی نیز با کاهش موجودی در برخی ضخامت‌ها اندکی نوسان افزایشی را تجربه کرد. ورق گالوانیزه نیز با رشد نرخ ارز و بهبود قیمت ورق گرم، کمی افزایش قیمت داشت.

چشم‌انداز جهانی: چین پیشتاز صادرات/ تقاضای جهانی همچنان مبهم

با وجود ثبات عمومی در بازار جهانی فولاد، داده‌های جدید نشان می‌دهد که رکود در بخش مسکن چین ادامه دارد. بااین‌حال صادرات فولاد این کشور همچنان با قدرت دنبال می‌شود. چین در ماه گذشته بیش از ۵۰ میلیون تن فولاد صادر کرده و به‌نظر نمی‌رسد برنامه‌ای برای کاهش این روند در کوتاه‌مدت داشته باشد. در همین حال قیمت نفت در کانال ۷۰ دلار و سنگ‌آهن نیز در مسیر بهبودی قرار دارد.

صنعت فولاد ایران زیر سایه سیاست‌های غیرحمایتی

بازار فولاد ایران با رکود شدید در بخش‌های داخلی و صادراتی مواجه است. شمش صادراتی ایران در بازه ۴۲۰ تا ۴۳۰ دلار هر تن FOB پیشنهاد می‌شود و رشد اندک آن نیز بیش از آنکه نشانه بهبود واقعی بازار باشد به‌دلیل عرضه‌های اعتباری است.

بورس کالا و سیاست‌گذاری‌های متضاد با واقعیت بازار

یکی از نمونه‌های بارز بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌های کلان، کاهش ناگهانی قیمت پایه گندله از ۷۴۰۰۰ به ۵۴۰۰۰ ریال تنها طی یک هفته است، تصمیمی که برخلاف دامنه نوسان ۳ درصدی رسمی اتخاذ شد و باعث توقف عرضه از سوی تولیدکنندگان گندله شد. بورس کالا در تضاد با دستور وزارت صمت بر اجرای این مصوبه اصرار دارد، بدون آنکه از ابزارهایی چون پیش‌فروش یا مشوق‌های پرمیوم برای متعادل‌سازی بازار بهره بگیرد.

ضعف تقاضا، موانع صادراتی و بحران اعتماد

در داخل دولت در حالی از افزایش صادرات نفت ابراز رضایت می‌کند که برنامه مشخصی برای حمایت از صادرات فولاد وجود ندارد. برای نمونه عراق بر واردات میلگرد از ایران تعرفه سنگینی وضع کرده درحالی‌که فولاد ترکیه مشمول چنین محدودیت‌هایی نیست. سیاست‌هایی همچون معافیت‌های مالیاتی برای فولادسازان مرزی یا پاداش‌های ارزی می‌توانند به بهبود صادرات کمک کنند، اما تاکنون چنین اقداماتی صورت نگرفته است.

علاوه بر این فضای سیاسی نامطمئن موجب کاهش سرمایه‌گذاری و ناامیدی فعالان اقتصادی شده است. افت محسوس قیمت مسکن (بعضاً تا ۳۰ درصد) نیز ضربه‌ای مضاعف به تقاضای داخلی فولاد وارد کرده است.

نتیجه‌گیری

تداوم وضعیت موجود در بازار فولاد ایران می‌تواند به تهدیدی جدی برای این صنعت تبدیل شود. در سطح جهانی با وجود ضعف تقاضا، کشورها با بهره‌گیری از سیاست‌های حمایتی و توسعه صادرات، ثبات نسبی بازار را حفظ کرده‌اند، اما در ایران نبود حمایت و تداوم سیاست‌های ناهماهنگ آینده این بازار را در ابهام فرو برده است.