فروغی از معدود روشنفکران ایرانی بعد از انقلاب مشروطیت بود که از درِ سازگاری بادولت و صنعت برآمد. اغلب روشنفکران دوره پهلوی، به مخالفت با دولت روی آورده و از آن طریق دستاوردهای صنعتی پهلوی ها را به چالش کشیدند. محمدعلی فروغی دردشتی (زادهٔ ۱۲۵۴ خورشیدی در تهران – درگذشتهٔ ۵ آذر ۱۳۲۱ در تهران) ملقب به ذُکاءالمُلک، ملی‌گرا، تجددخواه، روشن‌فکر، مترجم، ادیب و سخن‌شناس، فیلسوف، تاریخ‌دان، روزنامه‌نگار، سیاست‌مدار، دیپلمات، نمایندهٔ مجلس، وزیر و نخست‌وزیر ایران بود. نخستین کتاب دربارهٔ فلسفه غرب (سیر حکمت در اروپا) به دست او نوشته شد. فروغی همچنین کتاب کلیات سعدی را تصحیح کرد و فرهنگستان ایران را تأسیس نمود. وی در کنگرهٔ هزاره فردوسی نیز شرکت داشت. علاوه بر این‌ها، فروغی آثار متعددی دربارهٔ تاریخ (به ویژه تاریخ ایران باستان) به رشته تحریر درآورده است. محمدعلی فروغی از فعالان و مبارزان مهم انقلاب مشروطه ایران بود. وی در دوران پس از جنگ جهانی اول، عضو هیئت اعزامی ایران به کنفرانس صلح پاریس (۱۹۱۹) و جامعهٔ ملل بود. وی چند بار وزیر، دو بار نمایندهٔ مجلس شورای ملی و یک بار رئیس دیوان عالی تمیز (دیوان کشور) شد. در سال ۱۳۰۴، پس از تصویب انقراض دودمان قاجار، که خود در آن نقش اصلی و تعیین‌کننده‌ای داشت، کفیل نخست‌وزیری شد. با انتقال سلطنت از قاجار به پهلوی، فروغی به عنوان اولین نخست‌وزیر در دوره پهلوی، مراسم تاج‌گذاری رضاشاه را در اولین قدم برگزار کرد. در دومین دورهٔ نخست‌وزیری او، کشف حجاب اجباری یکی از جنجال‌برانگیزترین رویدادهایی بود که به وقوع پیوست. بعد از این که میان فروغی و رضاشاه اختلافاتی افتاد، فروغی فعالیت سیاسی را رها کرد و به کارهای علمی پرداخت،هر چند قدرت بسیار زیادی بر اوضاع داخلی ایران همچنان داشت تا این که سرانجام در جریان جنگ جهانی دوم، در شهریور ۱۳۲۰ ایران توسط متفقین اشغال شد. این باعث شد تا مجدداً از فروغی برای قبول نخست‌وزیری دعوت کنند و پس از گذشت چند سال، دوباره به سیاست بازگشت. از مهم‌ترین اقدامات او در سومین دورهٔ نخست‌وزیری، استعفای رضاشاه از سلطنت بود. متن استعفای رضاشاه، توسط فروغی نوشته شد و به امضای شاه رسید و سلطنت به اصرار شخص رضا شاه و با سفارش فروغی بهمحمدرضا پهلوی انتقال یافت. فروغی اولین نخست‌وزیر در دورهٔ محمدرضا شاه نیز شد. با برکناری رضاشاه، ایران به جمع حامیان متفقین پیوست و خطرات احتمالی جنگ میان ایران و متفقین، مانند تجزیهٔ ایران توسط متفقین، مرتفع شد. او در سال ۱۳۲۱ درگذشتبرخی از مهم ترین آثار وی به شرح زیر است: – تاریخ مختصر ایران – تاریخ مختصر دولت قدیم روم – دوره مختصر از علم فیزیک – اصول علم ثروت ملل – حقوق اساسی یا آداب مشروطیت دول – تاریخ ملل قدیمه مشرق (ترجمه) – حکمت سقراط و افلاطون – اندیشه‌های دور و دراز – پیام به فرهنگستان – فن سماع طبیعی – سیر حکمت در اروپا – آئین سخنوری
