جهش صادرات ورق و کنسانتره/ افت ارزش دلاری صادرات فولاد ادامه دارد

بر اساس آمار منتشرشده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، عملکرد زنجیره آهن و فولاد کشور در چهارماهه نخست سال ۱۴۰۴ در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته تصویری دوگانه از روند تولید و صادرات ارائه می‌دهد. در این گزارش ابتدا مروری بر داده‌های رسمی این انجمن داریم و سپس به تحلیل تغییرات کلیدی در بخش‌های مختلف زنجیره، بررسی دلایل احتمالی این نوسان‌ها و ترسیم چشم‌انداز پیش‌روی صنعت فولاد کشور می‌پردازیم.

وضعیت تولید

آمارها نشان می‌دهد که در بخش تولید داخلی، تغییرات متناقضی میان حلقه‌های زنجیره فولاد رخ داده است.

افزایش در حلقه‌های بالادستی: تولید کنسانتره سنگ‌آهن (۱.۱٪)، آهن اسفنجی (۷٪) و فولاد میانی (۴.۶٪) همگی رشد مثبت داشته‌اند که نشان از پایداری نسبی تامین مواد اولیه و استمرار ظرفیت‌های ذوب است.

رشد تولید محصولات خاص: ورق پوششدار با رشد ۱۲.۱٪ و اسلب با رشد ۷.۶٪ از موفق‌ترین بخش‌ها بوده‌اند.

کاهش محسوس در برخی محصولات نهایی: بیشترین افت تولید مربوط به تیرآهن با کاهش ۴۱.۴٪ بوده که می‌تواند ناشی از افت تقاضای داخلی در پروژه‌های ساختمانی یا رقابت وارداتی باشد. همچنین ورق گرم (۴.۶٪) و کل محصولات فولادی (۲.۱٪)کاهش یافته‌اند.

این ترکیب نشان می‌دهد که ظرفیت‌های اولیه تولید فولاد در ایران فعال است، اما بخش‌هایی از زنجیره پایین‌دستی با افت سفارش و فروش داخلی مواجه شده‌اند.

وضعیت صادرات

بررسی صادرات تصویری متفاوت ارائه می‌دهد:

رشد چشمگیر در صادرات برخی محصولات تخت: صادرات ورق گرم (۱۷۲٪) و ورق سرد (۸۰۴٪) جهش قابل‌توجهی داشته‌اند. این تغییر به‌احتمال‌زیاد ناشی از بهبود دسترسی به بازارهای خارجی و قراردادهای جدید صادراتی است.

کاهش صادرات مقاطع طویل: تیرآهن (۲۷٪) و میلگرد (۳۵٪) افت شدیدی داشته‌اند که همسو با کاهش تولید آن‌هاست.

افزایش صادرات مواد اولیه: کنسانتره سنگ‌آهن (۷۸٪) و گندله (۹٪) رشد کرده‌اند که حاکی از تغییر استراتژی صادراتی به سمت مواد خام و نیمه‌خام است.

رشد کلی زنجیره: در مجموع حجم کل صادرات زنجیره آهن و فولاد با رشد ۲۶٪ به بیش از ۱۲.۳ میلیون تن رسیده، اما ارزش کل صادرات تنها ۷٪ رشد کرده است. این شکاف نشان می‌دهد که افت قیمت‌های جهانی فولاد و مواد معدنی بخش قابل‌توجهی از سودآوری صادرات را خنثی کرده است.

جمع‌بندی و چشم‌انداز

رشد تولید حلقه‌های بالادستی و افت نسبی بخش‌های نهایی می‌تواند زنگ خطری برای تعادل زنجیره باشد، زیرا مازاد تولید مواد اولیه در صورت نبود بازار مصرف، فشار بر قیمت‌ها وارد می‌کند.

بازار صادرات محصولات تخت فولادی به‌ویژه ورق فرصت بزرگی برای جبران افت فروش داخلی فراهم کرده است.

کاهش ارزش صادرات نسبت به رشد حجمی باید در سیاست‌های ارزی و تجاری مدنظر قرار گیرد چرا که نشان‌دهنده فشار قیمت‌های جهانی بر سودآوری است.

برای حفظ رشد صادرات، تنوع بازارها، بهبود لجستیک و جلوگیری از خام‌فروشی باید در اولویت قرار گیرد.