سرگذشت بلوار كشاورز(اليزابت سابق) و طراح معروفش «سرافراز غزنی»

وجود چنین خیابانی، آن هم در مرکزی‌ترین نقطه‌ی تهران، جایی که قاعدتا باید پر از دود و آلودگی باشد، واقعا شگفت‌انگیز است. کافی است تصمیم به یک پیاده‌روی نه چندان طولانی بگیرید. آن وقت است که از میدان ولیعصر، شروع می‌کنید به راه رفتن وسط بلوار.

درخت‌های سرسبز و در هم تنیده، رود میانی بلوار، مسیر دوچرخه‌هایی که گهگاه عبور می‌کنند و البته تا دلتان بخواهد کافه و رستوران و در نهایت سینما. اگر کمی جلوتر بیایید، ناگهان خنکی هوا را به شدت احساس می‌کنید.

اینجاست که به پارک لاله رسیده‌اید. اگر دم غروب باشد، آمد و شد خانواده‌ها، با اکسیژن درخت‌ها و بوی بلال روی آتش، آمیخته می‌شود و می‌تواند واقعا سرمستتان کند.

حتی خیابان‌های منتهی به بلوار کشاورز هم از این قاعده مستثنی نیستند. سرسبز و زنده. انگار که اصلا در تهران نیست که قدم می‌زنید.

تاریخچه بلوار کشاورز

اما چیزی از تاریخ بلوار کشاورز می‌دانید؟ می‌دانید نام قدیم بلوار کشاورز چه بوده است؟ چه سالی ساخته شده و طراح آن کیست؟ از مردمی که سال‌های سال قبل در اطراف رودی که در میانه‌ی آن جریان دارد می‌گذشتند، خبر دارید؟

بلوار کشاورز، قبل از آن که به شکل فعلی خود درآید، مسیر گذر رودی بوده که گفته می‌شود انشعابی از رودخانه‌ی کرج بوده است به سمت اراضی بهجت آباد حرکت نموده و از این اراضی به سمت دارالخلافه تهران امتداد می‌یافت.

مردم ساکن منطقه، به آن «آب کرج» می‌گفتند و از آب شرب تا شست و شو، روی آن حساب می‌کرده‌اند. این نهر، در زمان امیرکبیر احداث شده و به وسیله‌ی آن، آب از شهرستان کرج به تهران منتقل می‌شده است. در آن دوران در اواخر روز و روزهای تعطیل، تعداد زیادی از شهروندان از این بلوار به عنوان محل گذران اوقات فراغت و تفریح استفاده می‌نمودند.

تا قبل از لوله کشی تهران این نهر نقش عمده‌ای در تأمین آب تهران داشت. بعدتر، «سرافراز غزنی»، به طراحی پروژه‌ی بزرگی دست می‌زند که دست آخر نامش می‌شود بلوار الیزابت. این نام  به مناسبت دیدار ملکه انگلستان از ایران در سال ۱۳۳۹ بولوار الیزابت دوم نامیده شد.

سرفزار غزني كه بود 

«سرفراز غزنی» طراح بلوار کشاورز، بیستم آذرماه سال ۱۳۰۶ در قره خان از روستاهای شمال فتح آباد در مرودشت و در یک خانواده اهل علم متولد شد. از ۴ سالگی وارد کلاس اول دبستان شرافت بغداد شد و دوره ابتدایی را در بغداد، بمبئی و اهواز گذارند. دوره دبیرستان به مدرسه حکیم نظامی و دارالفنون تهران رفت و برای گذراندن دوره عالی راهی انگلستان شد.استاد غزنی، لیسانس معماری از دانشکده فنی «شفیلد» و فوق لیسانس مهندسی راه و ساختمان را از دانشگاه «ریدینگ» انگلستان گرفت. دوره دکترا را هم در رشته مهندسی ساختمان‌های فلزی گذراند.
او ۳ سال استاد دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی و یک سال استاد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و سپس مدیریت ساخت غرفه ایران در نمایشگاه جهانی را در کشور کره جنوبی را به عهده داشت و سپس قائم مقام سازمان زیبا سازی شهر تهران و بعد مؤسس «شهر سالم» شهرداری تهران شد.اواخر عمر به دلیل کسالت و معالجه راهی آلمان شد و اردیبهشت سال ۹۶ در آلمان چشم از دنیا فروبست و همان جا به خاک سپرده شد. 

تصوير استاد غزني طراح بلوار

بلوار الیزابت، در سال ۱۳۳۸، به طول ۱۷۰۰ متر و با هزینه‌ی ۶ میلیون تومان، ساخته می‌شود. و ۱۹ سال بعد، نام آن به بلوار کشاورز تغییر می‌یابد. علت این نام‌گذاری، مجاورت آن با ساختمان پیشین وزارت کشاورزی ایران است. ۴۰ سال است که مردم تهران در رفت و آمدهای روزمره‌شان، به نام بلوار کشاورز خو گرفته‌اند. اما همیشه دانستن نام قدیم خیابان‌های تهران، جذاب است.

بلوار کشاورز، پر از خاطره است. از سنگفرش‌های خیس‌اش گرفته تا نیمکت‌هایش. در طول بلوار که قدم می‌زنید، حجم این خاطره‌ها را در بند بند فضا حس می‌کنید. شاید آنچه می‌تواند دلمان را بقا و استواری این گذر دوست داشتنی قرص کند، ثبت آن در فهرست آثار ملی است. ۲۸ شهریور ماه سال ۱۳۹۴بود که بلوار کشاورز به شماره ۳۱۳۲۱ در فهرست آثار ملی ثبت شد.

دسترسی به بلوار کشاورز

 اگر بعدازظهر یکی از همین روزها دلتان هوای پیاده روی کرد، اگر دلتان بلال خواست، اگر خواستید نگاهی به هتل بلوار کشاورز و سینمای بلوار بیاندازید، اگر هوای کافه گردی کردید، اگر بدتان نیامد کمی دوچرخه سواری کنید، معطل‌اش نکنید! نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به بلوار کشاورز، متروی میدان ولیعصر است و ایستگاه بی آر تی هم همانجاست.

بلوار کشاورز دارای کافی شاپ‌ها و رستوران ارزان و مجللی هست تا در بعد از ظهرها و غروب‌های پاییزی بتوانید فنجانی قهوه با دوستان‌تان در آنجا بنوشید و با خوردن غذای لذیذی، شبی خاطره‌انگیز برای خودتان بسازید.

با نگاهی به وبلاگ تپسی