سقا (آبدارچی) را می توان صدراعظم کرد اما سنگ خارا را نمی توان جواهرکرد!

 

 کنجکاوی، جاه‌طلبی و ماجراجویی، از ویژگی‌های  شخصی ناصرالدین شاه قاجار در کنار دیگر ویژگی‌های یک فرمان‌روای دوران استبدادی به شمار می‌آید. او در پنج دهه پادشاهی بارها به کارهای تازه و شگفت روی آورد.

 

 جست‌وجو برای یافتن کانی‌های سنگ‌ها و فلزهای گران‌بها همچون طلا و نقره، از همین دسته کنج‌کاوی‌های شاه قاجار بود که به اندیشه‌اش راه یافته بود.

 

 محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، تاریخ‌نگار قاجار و روزنامه‌خوان شخصی ناصرالدین شاه قاجار در کتاب «روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه» بارها از این گرایش تازه‌پدید شاه قاجار انتقاد کرده، گاه آن را به سخره کشیده است.

او جایی چنین نوشته:

 

 «چهار سال است [ناصرالدین شاه] درصدد پیدا کردن سنگ طلا بودند. حالا بصرافت جواهر افتادند و مصمم شدند از سنگ خارای دوشان‌تپه حکماً باید زمرد و لعل بیرون بیاید. قربانت گردم! ممکن است بجهات عدیدة آسایش و امنیت و دوام سلطنت سقا را صدراعظم کرد، اما طبیعت را نمیتوان تغییر داد [و] سنگ خارا را جواهر شاهوار نمود».