شاه با فسادهاي اقتصادي چگونه برخورد مي‌كرد؟

در برخوردهاي محمدرضا شاه پهلوي با فسادهايي كه از جانب مقامات حكومتي انجام مي‌شد، هم مسائل شخصي و سياسي و هم فشار افراد پيرامون دخيل بود.

در قضيه برخوردي تندي كه با مهدوي وزير بازرگاني، به اتهام دزدي انجام شد، فشارهاي اشرف، خواهرش كه انحصار واردات شكر را داشت دخيل بود.

در واقع شاه به مهدوي گفته بود که «ما با انگلستان و امریکایی‌ها و اروپایی‌ها در حال دعوا هستیم و می‌خواهند به ما فشار بیاورند و تحریم کنند و نگذارند قند و شکر و گندم بخریم، تو برو هر چی شکر و گندم می‌توانی بخر!»

اشرف كه انحصار شكر را در دست داشت با فشار عليه مهدوي پرونده‌سازي كرده و به شاه گفتند كه او شكر را به قيمت بالاتر خريده و دزدي كرده است.

یا مثلا بعضی از این شرکت‌ها برای هم می‌زدند تا قرارداد را خودشان بگیرند …. در اکثر موارد وقتی به گوش شاه می‌رسید، اگر موضوع مربوط به خانواده خودش نبود، سعی می‌کرد مساله را با انصاف حل کند!

من وقتی که داشتم روی یکی از کتاب‌هایم کار می‌کردم با چند آدم صنعتی، چه در خارج و چه در داخل ایران، صحبت ‌کردم، همه همین را می‌گفتند. می‌گفتند «گاهی مثلا می‌خواستی قراردادی را بگیری برخورد می‌کردی به جایی که نمی‌شد، چون طرف پشت‌اش کوه بود! ولی وقتی مثلا به گوش شاه می‌رسید که فلانی فلان قدر پول گرفته تا فلان قرارداد را بگیرد، معمولا دستور رسیدگی می‌داد.

در همین اسناد اردشیر زاهدی که الان وجود دارد، کلی گزارش وجود دارد که به شاه می‌فرستد که شکایت کرده که در فلان ماجرا فلان قدر به فلان کس پول دادند، و این قرارداد را به ما ندادند در حالی که قیمت ما پایین‌تر بوده …

یکی دو مورد هم هست که شاه می‌گوید «نه اینها مزخرف می‌گويند و من خبر دارم»، اما معمولا دستور پیگیری می‌داد که ببینند داستان چیست. یا مثلا بفرستید برای فلان کس، بفرستید برای ساواک، بفرستید برای علم ….

 بخشي از گفت‌وگوي دكتر عباس ميلاني با مجله #كارخانه_دار