شاه با فسادهای اقتصادی چگونه برخورد می‌کرد؟

در برخوردهای محمدرضا شاه پهلوی با فسادهایی که از جانب مقامات حکومتی انجام می‌شد، هم مسائل شخصی و سیاسی و هم فشار افراد پیرامون دخیل بود.

در قضیه برخوردی تندی که با مهدوی وزیر بازرگانی، به اتهام دزدی انجام شد، فشارهای اشرف، خواهرش که انحصار واردات شکر را داشت، دخیل بود. اشرف که انحصار شکر را در دست داشت با فشار علیه مهدوی پرونده‌سازی کرده و به شاه گفتند که او شکر را به قیمت بالاتر خریده و دزدی کرده است.

یا مثلا بعضی از این شرکت‌ها برای هم می‌زدند تا قرارداد را خودشان بگیرند …. در اکثر موارد وقتی به گوش شاه می‌رسید، اگر موضوع مربوط به خانواده خودش نبود، سعی می‌کرد مساله را با انصاف حل کند!

من وقتی که داشتم روی یکی از کتاب‌هایم کار می‌کردم با چند آدم صنعتی، چه در خارج و چه در داخل ایران، صحبت ‌کردم،  همه همین را می‌گفتند. می‌گفتند «گاهی مثلا می‌خواستی قراردادی را بگیری برخورد می‌کردی به جایی که نمی‌شد، چون طرف پشت‌اش کوه بود! ولی وقتی مثلا به گوش شاه می‌رسید که فلانی فلان قدر پول گرفته تا فلان قرارداد را بگیرد، معمولا دستور رسیدگی می‌داد.

در همین اسناد اردشیر زاهدی که الان وجود دارد، کلی گزارش وجود دارد که به شاه می‌فرستد که شکایت کرده که در فلان ماجرا فلان قدر به فلان کس پول دادند، و این قرارداد را به ما ندادند در حالی که قیمت ما پایین‌تر بوده …

یکی دو مورد هم هست که شاه می‌گوید «نه اینها مزخرف می‌گویند و من خبر دارم»، اما معمولا دستور پیگیری می‌داد که ببینند داستان چیست. یا مثلا بفرستید برای فلان کس، بفرستید برای ساواک، بفرستید برای علم ….

متن کامل این گفتگو در شماره اول مجله کارخانه دار چاپ شده است