عطاری معروف اخوان ثالث در مشهد

پدر مهدی اخوان معروف به «آق‌علی» در دوران جوانی برای تجارت راهی شهر دوشنبه تاجیکستان شده و به نام «علی‌اُف» به کار چای‌فروشی پرداخته بود، اما پس از انقلاب بلشویکی که تمام اموالش مصادره ‌شد، دست خالی به مشهد برگشت و با دو برادرش، مغازه عطاری باز کرد و کم‌کم به طبابت روی ‌آورد. خود اخوان در شعری می‌سراید:« بابای من که بود، یکی عطار/ هرگز نبست نسخۀ امحا را/ هرگز نکُشت، تا که مرا یادست/ مرغِ هوا و ماهی دریا را …» آق‌علی در همین سال‌های سکونت در مشهد با دختری مشهدی به نام مریم ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو دختر به نام‌های معصومه و مریم و دو پسر به نام‌های حسین و مهدی اخوان ثالث بود.

استاد علی باقرزاده، شاعر خراسانی می‌گوید: به خاطر دارم در سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ شمسی، عصرها همراه پدرم، قدم‌زنان به دکه آق‌علی عطّار (پدر مهدی اخوان ثالث) می‌رفتیم، آقا علی که با دو برادر کهتر خود، عباس و اصغر، دکه را اداره می‌کرد، تا پدرم را می‌دید با یکدیگر از دوران جوانی و روزگاری که از یزد به روسیه تزاری مهاجرت کرده و در سواحل جیحون و شهرهای بخارا و سمرقند و چهارجوی به کار و تجارت پرداخته بودند، سخن می‌گفتند.

علی باقرزاده درباره وجه فامیل «اخوان ثالث» هم می‌گوید: پدرم آق‌علی را آقاعلی‌‌اُف و بعدها که بر اثر انقلاب کبیر شوروی و سقوط حکومت تزاری از روسیّه به ایران آمد و شناسنامه گرفت، چون سه برادر بودند، به نام «اخوان‌ثالث» خوانده شدند. علی، برادر بزرگ او بود و از این جهت دکان [عطاری آنان] به نام او خوانده می‌شد. (بعدها ایران‌خانم، دختر عباس به عقد ازدواج پسر عمویش مهدی درآمد).

مغازه «آق‌علی عطّار» در ایستگاه سراب مشهد یکی از عطاری‌های مشهور و قدیمی مشهد به حساب می‌آید. بعد از مرگ آق‌علی هم برادر وی (یعنی عمو و پدر همسر مهدی اخوان) با نام «آق‌علی دوم» آن مغازه را اداره می‌کرد. بعد از فوت «آق‌علی دوم» هم کارِ چرخاندنِ آن عطّاری به پسر عمو و برادر خانم اخوان رسید. طوری که مردم مشهد گرداننده فعلی عطاری را که اتفاقا «مهدی اخوان ثالث» نام دارد، به نام «آق‌علی» می‌شناسند. شاید در گمان برخی از نسل‌های بعدی مردم مشهد «آق‌علی» عطار همچنان زنده است.