فرهنگ رانندگی باید اصلاح شود، نه جاده و کیفیت خودرو

فقدان وجدان اجتماعی در رانندگی غوغا می کند

اولین مشکل شما با تاخر فرهنگی شروع خواهد شد؛ رانندگی الان، فرهنگی است که از بی فرهنگی نشات می گیرد،هنگام رانندگی به تنها چیزی که فکر نمی شود رانندگی اصولی و حرفه ای است اما تنها چیزی که دیده می شود زیر پا گذاشتن قوانین و به هم زدن نظم اجتماعی است و این رفتارهای غیراخلاقی را نوعی زرنگی و جسارت هم می دانیم! بوق زدن های بیش از اندازه و بی دلیل، فریاد زدن، استفاده از کلمات توهین آمیز و تهدید راننده های دیگر با حرکت سر یا دست، حرکت با سرعت بسیار آرام جلوی خودروهای دیگر به منظور آزار دادن، نگهداشتن خودرو در محل نامناسب و درگیری فیزیکی با دیگر راننده ها، تغییر جهت ناگهانی خودرو بدون استفاده از راهنما یا رعایت حق تقدم، چراغ زدن یا بوق زدن به منظور اعتراض یا آزار دیگر راننده ها، ترمز کردن ناگهانی بی دلیل و بدون علامت دادن و بسیاری از بی فرهنگی های دیگر. فقدان وجدان اجتماعی در رانندگی غوغا می کند.

امان الله قرایی مقدم، جامعه شناس اجتماعی در این باره می گوید: تاخر فرهنگی (واپس ماندگی فرهنگی) عامل اصلی بروز تصادفات است. سال به سال به کشته های رانندگی اضافه می شود، اینها نتیجه تاخر فرهنگی است، “جاده “و “کیفیت خودرو” همهِ موضوع نیستند، بلکه آدرس اشتباهی است که باعث نادیده گرفتن مشکل اصلی که بی فرهنگی در رانندگی است، می شوند.

وی افزود:همه کشورهای پیشرفته مثل آمریکا، ژاپن و آلمان که زودتر ماشین را دیده اند تاخر فرهنگیشان کمتر است. حالا در ایران از هر جایی که تصور شود به تهران  و شهرهای بزرگ می آیند و یک ماشین خریداری می کنند بعد تصور می کنند کل خیابان، اتوبان و جاده ازآن اوست و نتیجه هم مشخص است.

این جامعه شناس اظهار داشت: راه کار این است که از دو راه، باید فرهنگ رانندگی را به مردم یاد داد. یکی سختگیری در اجرای قوانین و مقررات، جریمه های سنگین و توقیف ماشین و دومی اصلاح تاخر فرهنگی است. آموزش هم باید از مدارس ابتدایی شروع شود.

وی تصریح کرد: باید قوانین سختگیرانه و بازدارنده وجود داشته باشد، جریمه ها باید زیاد باشد نه 500 هزار و 200 هزار تومان! باید ماشین متخلف در برخی از مواقع توقیف شود و در مواقعی باید بازداشت متخلف صورت گیرد. زیرا متخلف تنها به خود صدمه نزده، بلکه به دیگران صدمه وارد می کند. پلیس باید در برخی مواقع از تنبیه ساده مثل جریمه فراتر رود. فردی که با سرعت رانندگی می کند بعد از تصادف یک فرد را نکشته بلکه یک خانواده را از بین می برد. بنابراین مجرم است.

قرایی مقدم عنوان کرد: جریمه های سنگین، بازداشت و توقیف ماشین به راننده فرهنگ رانندگی یاد می دهد. وقتی تصادفی صورت می گیرد باید با عامل تصادف برخورد شود تا با حواس جمع پشت فرمان خودرو یا موتورسیکلت بنشیند. این کار یک آموزش در درون جامعه است که باید حائز اهمیت باشد.

فقط ماشین‌ها نباید شیک شود، باید فرهنگ رانندگی شیک هم داشته باشیم

و دومین مشکل دیر آمدن پلیس سر صحنه تصادف خواهد بود و این تأخیر در بیشتر وقت‌ها از 3 ساعت نیز تجاوز می‌کند که نه تنها گاهی منجر به ترافیک سنگین در خیابان می‌شود، بلکه زمینه کلافگی و عصبانیت عاملین تصادف را ایجاد می‌کند که در بعضی مواقع به دعوا هم کشیده می شود. اما پلیس راهور میانگین زمان حضور خود به صحنه تصادفات را زیر ۲۰ دقیقه می داند. البته واقعیت‌هایی که شهروندان گرفتار، تجربه کرده اند با آنچه که پلیس راهور مدعی آن است در عمل تفاوت بسیار دارد.

خانم سرهنگ رابعه جوانبخت، رییس اداره تصادفات پلیس راهور تهران با بیان اینکه پلیس وظیفه خود می‌داند مشکلات مردم را در کم‌ترین زمان و با بالاترین کیفیت برطرف کند اما  پلیس هم در رسیدگی به تصادفات مثل اورژانس اولویت بندی دارد گفت: رسیدگی به تصادفات فوتی و جرحی در اولویت پلیس است و باید تشریفات کار انجام شود. بنابراین تصادفات خسارتی در جایگاه سوم قرار دارد، حتی تصادفات خسارتی هم دسته بندی می شوند مثل تصادفات چند وسیله ای که در اولویت هستند.

وی افزود: همچنین تأخیر پلیس در صحنه تصادفات به تعدد تصادف در یک محدوده عملیاتی هم برمی گردد، اگر همزمان چندین تصادف در آن محدوده رخ دهد، ماموران همان محدوده موظف هستند تصادفات حوزه خود را رسیدگی کنند. ممکن است در یک حادثه چند نفر جان باخته باشند مامور باید برای هرکدام از فوتی‌ها کروکی مجزا تهیه کند. یا چند خودرو در یک حادثه تصادف کرده باشند که مامور موظف است برای هر خودرو تصادفی کروکی خسارتی ترسیم کند. همین مسأله منجر به تأخیر حضور در صحنه تصادف دیگر می‌شود.

خانم سرهنگ جوانبخت با اشاره به اینکه میانگین اعلام تصادفات در روز بین دو تا سه هزار تصادف است، عنوان کرد:  در هیچ کجای دنیا برای تصادفات خسارتی پلیس حضور ندارد و طرفین مستقیما به بیمه ها مراجعه می کنند. طرفین تصادف اگر تا 53 میلیون تومان هر خودرویی آسیب ببیند و بیمه داشته باشند، بدون کروکی می توانند به بیمه ها مراجعه کنند و خسارت خود را دریافت کنند.

وی ادامه داد: از هر صحنه تصادف حتما فیلم و عکس گرفته شود و بیمه ها پشتوانه خود را بدون ابهام انجام دهند تا تصادف کننده ها به راحتی به بیمه ها مراجعه کنند که قطعا بارزیادی از روی دوش پلیس برداشته می شود. اما مشکل اینجاست که برای خسارت تا 400 هزار تومان هم می ایستند تا پلیس مراجعه کند و کروکی دریافت کنند. جالب این است که وقت زیادی از همکاران ما در آشتی دادن طرفین تصادف می گذرد!

رییس اداره تصادفات پلیس راهور تهران  گفت: بخش بزرگ مشکلات، به فرهنگ رانندگی برمی گردد و فرهنگ رانندگی ما بسیار ضعیف است، وقتی می دانیم حق تقدم با فرد دیگری است چرا نباید ایست انجام شود؟ بسیاری از تصادفات خسارتی به گونه ای است که پیاده می شوند و همدیگر را می زنند، زن ومرد هم ندارد! فقط ماشینهای ما نباید شیک شود باید فرهنگ رانندگی شیک هم داشته باشیم.

توپ در زمین بیمه است یا مجلس؟ فرقی ندارد مردم زیان می دهند

و اما سومین مشکل در بیمه هاست. گرفتن خسارت بعد از تصادف چالش‌هایی دارد حالا با وجود خودروهای “متعارف” و “غیر متعارف” این چالش‌ها زیادتر هم شده است. حال با تورم روزانه، مالکان بسیاری از خودروها، جزء ماشین‌های غیرمتعارف شده اند که هیچ نقش و منفعتی در افزایش قیمت‌ها نداشته اند، بنابراین با این قانون اگر در تصادف مقصر باشید خوش شانس هستید در غیراین صورت شما تاوان درست رانندگی کردن خود را باید از جیب پرداخت کنید. و اما چگونه؟  

در سال 1395 نمایندگان مجلس در قانون جدید بیمه شخص ثالث با هدف حمایت از افراد کمتربرخوردار جامعه، خودروها را به دو گروه خودروهای متعارف و غیرمتعارف تقسیم‌بندی کردند. به زبان ساده یعنی اگر پرایدی با ماشین هایما تصادف کرد اصلا آب در دلش تکان نخورد چون فقط باید تا خسارت خودروی دنا پلاس دنده ای را پرداخت کند. به عبارت دیگر اگردر این تصادف گلگیر خودروی هایما آسیب دید، مالک هایما می تواند به اندازه قیمت گلگیر خودروی دنا ( حداکثر خودروی متعارف) از بیمه شخص ثالث مقصر خسارت دریافت کند. بقیه خسارت را باید از بیمه بدنه خود استفاده کند،(از خودروهای لوکس که بگذریم) بنابراین بیمه بدنه خودروهای غیرمتعارف ضروری است و این حرف زور، تنها راه است وگرنه بقیه خسارت را باید از جیب بدهید. این قانون پوپولیستی موجب اعتراض شدید بسیاری از دارندگان خودرو شده است. البته در کنار این قانون می بایست حتما فرهنگ رانندگی درست هم یک الزام تلقی می شد.

بیمه مرکزی ایران، برای حل این مشکل لایحه اصلاح تبصره های ماده 8 قانون بیمه شخص ثالث را به مجلس شورای اسلامی ارائه داد اما متاسفانه تا کنون مصوب نگردیده است.

عده زیادی راهی زندان‌ها می شدند

جعفر قادری، نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در دفاع از این قانون معتقد است: البته اینکه این طرح تا چه اندازه منطقی و قابل دفاع است یا نیست نمی خواهم به آن اشاره ای کنم. اما  معمولا افراد کم درآمد جامعه اگر با خودرو گران قیمت تصادف کنند توان پرداخت عدد درشتی را جدای بیمه خود ندارند. استدلال این بود افرادی که خودروی گران قیمت دارند باید بیمه بدنه هم داشته باشد که اگر سقف بیمه خودروی ارزان قیمت اجازه نداد، بقیه از بیمه بدنه ماشین غیرمتعارف داده شود. اگر مجلس این طرح را تصویب نمی کرد عده زیادی راهی زندان‌ها می شدند.

وی در پاسخ به این سوال که در حال حاضراین قانون نیاز به اصلاح ندارد؟ افزود: این موضوع چندوجهی است. اگر خودروهای کمتری به نام خودروهای غیرمتعارف تلقی شود، شرکت بیمه باید خسارت را پرداخت کند که شرکت‌های بیمه چنین توانی را ندارند و مجبورا قیمت بیمه را افزایش دهند که برای بسیاری از مردم امکان پرداخت بیمه بالا هم وجود ندارد. در این صورت وقتی تصادف کنند هم بیمه ندارند و هم نمی تواند خسارت پرداخت کنند و راهی زندان می شوند.

قادری بابیان اینکه مجلس مشکل قانون ماشین‌های نامتعارف را قبول دارد، اما مشکل اینجاست که قدرت خرید جامعه تحلیل رفته است اظهار داشت: قانون فعلی باید 3 قسمت شود، یعنی تا جایی که سقف بیمه مقصر اجازه می دهد خسارت پرداخت شود و مقصر باید معادل سقف بیمه هم از جیب بدهد و مازاد بر آن از بیمه خسارت دیده استفاده شود. قانون باید به گونه ای باشد که برای مقصر هم بازدارنده باشد تا دقت بیشتری در حین رانندگی داشته باشد. اما فعلا امسال خبری از این موضوع نیست و برای رفع مشکل باید دولت به مجلس لایحه بدهد.

خودروی زیان دیده ضرر می کند

مجید مشعل چی، قائم مقام بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران  با اشاره به اینکه موضوع بیمه خودروهای نامتعارف به یکی از چالش‌‌های اساسی و پیچیده در نظام بیمه‌‌ای کشور تبدیل شده است گفت: امسال خودروهای بالای یک میلیارد و 70 میلیون تومان خودروهای غیرمتعارف هستند، یعنی 90درصد خودروها غیرمتعارف هستند. در تصادف تا حد خودروی دنا پلاس دنده ای حق بیمه پرداخت می شود و بقیه خسارت ماشین زیان‌دیده باید از بیمه نامه بدنه خود استفاده کند. این اشکالاتی است که وجود دارد. اما در کل برای اینکه حق بیمه متعادل نگه داشته شود این بند اضافه شد. اما به نظر ما مشکلات این قانون با چند تبصره قابل حل است.

وی در ادامه افزود: اول اینکه خودروها از متعارف و غیرمتعارف به سمت ماشینهای  لوکس و غیرلوکس سازمان امور مالیاتی تلقی شود تا مبلغ افزایش یابد و بیشتر خودروها را شامل شود. دوم اینکه تا سقف تعهد بیمه گر بیمه پرداخت شود. این پیشنهاداتی است که می خواهیم به دولت بدهیم تا به عنوان لایحه به مجلس برده شود. البته تا آن زمان خیلی از پرداخت‌ها از جیب زیان‌دیده پرداخت خواهد شد.

مشعل چی خاطر نشان ساخت: عیب این کار این است که هم مردم را بیمه می کنیم هم نارضایتی ایجاد می کنیم. اینکه بیمه نامه ای را بفروشیم بعد به قدری ناکارآمدش کنیم که مردم ناراضی باشند که درست نیست، درست مثل بیمه های درمان. الان یک سیکل معیوب ایجاد شده که از یک طرف حق بیمه کم گرفته می شود و خسارت کم داده می شود و مردم هم در یک سیکل نارضایتی می چرخند.

قائم مقام بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران  با بیان اینکه الان کمتر از 30درصد خودروها تحت پوشش هستند و باید مبلغ خودروی متعارف از دیه ماه حرام بالاتر باشد که حداقل 70درصد خودروها را شامل شود افزود: یکی از پایه های مخالف این موضوع سندیکای بیمه است که البته درست هم می گوید با اضافه کردن حق بیمه باید متعارف و غیرمتعارف هم اصلاح شود در غیراینصورت شرکتهای بیمه ورشکست می شوند. در نتیجه قرار براین است تا بیمه مرکزی و سندیکای بیمه در یک جلسه ای به یک نقطه مشترک برسند بعد طرح به دولت ارائه شود.

مشعل چی با انتقاد از نمایندگان دوره قبل مجلس عنوان کرد: بیمه، سال گذشته طرحی برای کم کردن مشکلات به مجلس داد اما به قدری بین کمیسیون و صحن مجلس رفت و آمد که بی اثر شد و الان باید یک طرح جدید با مقتضیات جدید ارائه دهیم تا هم نفع مردم در آن باشد و هم شرکتهای بیمه ضرر نکنند و امیدوارم تا نمایندگان مجلس شورای اسلامی با درک مشکلاتی که اجرای این قانون برای جامعه و زیاندیدگان مالی بیمه های شخص ثالث ایجاد نموده است، در اسرع وقت نسبت به تصویب و ابلاغ اصلاحیه اقدام کنند.