گذری بر خاطرات ژنرال هایزر؛ چه کسانی قرار بود در ایران کودتا کنند؟

 دکترحسین معین آبادی: 

هایزر ضمن پرداختن به نحوه چینش نیروها و همکاری با دولت بختیار فقدان اراده در سران ارتش، وجود اختلاف در بین مقامات آمریکا در واشنگتن، اختلاف نظر میان سالیوان سفیر امریکا در ایران با سایروس ونس وزیر خارجه، نزدیکی برخی سران ارتش چون فردوست و قره باغی با اپوزیسیون را از عوامل داخلی و خارجی سقوط شاه می‌داند.

او می‌گوید تا قبل از دیماه که بحران فراگیر شد هیچ ساز و کار همکاری میان سران ارتش وجود نداشت و هر یک جداگانه با شاه دیدار میکردند. او وظیفه خود را ایجاد همکاری میان ارتش و حمایت از دولت بختیار می‌داند و علی رغم مطرح شدن موضوع کودتا توسط افرادی چون خسروداد، حبیب الهی، بدره ای، طوفانیان و حتی قره باغی اما هیچ گونه توان و اراده ای را در ایشان نمی‌دیده است.

هر بار که موضوع کودتا مطرح شد از ایشان خواسته است برنامه جامع ارایه دهند که با سکوت مواجه می شده است. هایزر بدنبال اثبات این موضوع است که هیچ اراده ای برای انجام کودتا توسط نظامیان وجود نداشت و اتهام سلطنت طلبان و برخی از نظامیون به هایزر مبنی بر جلوگیری از کودتا توسط خود را منتفی می‌داند.

هایزر در پایان کتاب خود عوامل شکست امریکا در ایران و وقوع انقلاب اسلامی را چنین بر می‌شمارد: درگیری وزارت خارجه و کل دولت امریکا در مورد صلح اعراب و اسراییل و مذاکرات کمپ دیوید. مذاکرات سالت دو با اتحاد جماهیر شوروی در مورد تسلیحات هسته ای. فقدان اجماع میان مقامات واشنگتن.

عدم اقدام به موقع در حمایت از شاه

هایزر میگوید وقتی به اشتوتکارت بازگشتم هارولد براون وزیر دفاع تماس گرفت و گفت حاضری برای کودتا به ایران برگردی؟

مکثی کردم و گفتم اگر ده هزار کماندوی امریکایی همراه با تجهیزات کامل باشد ممکن است بازگردم، اما چرا الان این فکر به ذهن شما خطور کرده است؟ می‌شود گفت کودتا هم اکنون(هفدهم بهمن) غیر ممکن است. او می گوید ای کاش امریکا از سقوط شاه جلوگیری میکرد. چه تفاوتی است میان نابودی یک متحد توسط دشمن خارجی یا نیروهای داخلی؟!

هایزر می‌افزاید: سقوط ایران امنیت خلیج فارس را به خطر انداخت و میلیاردها دلار هزینه کردیم، جنگ ایران و عراق بوجود آمد و ستون امنیت امریکا در خلیج فارس فرو ریخت. ایران رکن مهم امنیت خاورمیانه بود که با انقلاب اسلامی به ضد امریکا تبدیل شد.