«مالین» هسته مرکزی باخرز و  شهری بازمانده از دوره اشکانیان

دکتر جواد خدادوست،  باستان شناس، که در باره میراث فرهنگی و  تمدنی منطقه باخرز در خراسان رضوی تحقیق کرده است، سابقه شکل گیری محوطه تاریخی مالین را به دوره اشکانیان می رساند اما معتقد است که بر اساس سفالهای کشف شده در این منطقه، اوج شکوفایی شهر مالین به قرون میانه اسلامی مربوط می شود.

به نوشته او، شهر مالین در دوره ساسانیان به تکامل رسیده بود که بعد از بعد از حمله اعراب مسلمان به باخرز، این شهر (احتمالا به دلیل شدت حملات و فتوحات) از رونق افتاد و خالی از سکنه شد اما از قرن سوم هجری، به مرور موقعیت فرهنگی و تمدنی خود را بازیافت و ارتباط فرهنگی وسیعی با دیگر مراکز تمدنی جهان اسلام بر قرار کرد.

منطقه تاریخی مالین، هسته مرکزی شهر کنونی باخرز است که در مسیر ارتباطی دو مرکز مهم تاریخی، یعنی شهرهای هرات و نیشابور قرار دارد. وجود ارگی در میان برج و باروها و خندق ها و دیوارهای تو در تو  و انبوه سفال ها و مواد بر جای مانده، نشان می دهد که مالین، شهری با ساختار حکومتی، حفاظتی و امنیتی بوده است. اهمیت این شهر در آثار برخی مورخین بزرگ نظیر حاکم نیشابوری، فصیحی خوافی، حافظ ابرو، بیهقی، سیفی هروی، مستوفی قزوینی و زمچی اسفزاری نیز منعکس شده است.

متن کامل مقاله جواد خدادوست و همکارانش با عنوان « بررسی و مطالعه تحلیلی  سفالینه های محوطه مالین» که در نشریه پژوهش های باستان شناسی ایران، چاپ شده است را می توانید در مقاله زیر بخوانید.