چشم‌انداز محتاطانه بازار جهانی فولاد

 بر اساس پیش‌بینی‌ها، بازار جهانی فولاد در سال ۲۰۲۶ بیش از هر زمان دیگری تحت‌تأثیر تصمیمات حقوقی در حوزه تجارت بین‌الملل قرار دارد، برای سال ۲۰۲۶ توازن عرضه و تقاضای فولاد، در سطحی قابل قبول و نسبتاً متوازن ارزیابی شده است. با این حال خطر درگیری‌ها و تنش‌های جدید در مناطق مختلف از جمله آسیا، اروپا، آمریکای لاتین و خاورمیانه می‌تواند به سرعت بر تجارت، زنجیره تأمین، هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل اثر بگذارد.

گفته می‌شود که در حوزه فولاد، دو روند همزمان دیده می‌شود: نخست، گسترش سیاست‌های حمایت‌گرایانه، تعرفه‌های ضددامپینگ و سقف‌های وارداتی در آمریکا، اروپا، کانادا، ترکیه و سایر کشور‌ها و دوم، رشد سرمایه‌گذاری در فولاد سبز و پروژه‌های کم‌کربن، به ویژه در استرالیا و سنگاپور در پاسخ به الزامات آینده‌نگر محیط‌زیستی و تجاری. باید گفت

هوش مصنوعی به مرحله‌ای رسیده که پس از موج سرمایه‌گذاری ۲۰۲۵، در ۲۰۲۶ وارد فاز غربالگری خواهد شد و تنها مدل‌های کارآمد و دارای توجیه اقتصادی ادامه خواهند یافت؛ موضوعی که به شکل غیرمستقیم بر مصرف انرژی، مواد اولیه و ساختار زنجیره ارزش اثرگذار خواهد بود. این‌طور پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های پیش‌رو، موفقیت در بازار جهانی فولاد نه فقط به مزیت هزینه‌ای و کیفیت محصول بلکه به توان تطبیق با مقررات تجاری، الزامات کربنی، و حرکت به سوی تولید سبز و کم‌کربن وابسته خواهد بود.

تقاضای فولاد جهانی در ۲۰۲۶

بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد World Steel Association تقاضای جهانی فولاد برای سال ۲۰۲۶ رشد ملایم ۳/۱ درصدی خواهد داشت که در نتیجه آن تقاضای جهانی فولاد به حدود ۷۷۲/۱ میلیون تن افزایش خواهد یافت، این رشد حاصل ترکیبی از روند‌های قدرتمند منطقه‌ای است.

طبق آخرین گزارش، چشم‌انداز کوتاه‌مدت انجمن جهانی فولاد رشد پیش‌بینی شده در سال ۲۰۲۶ ناشی از کاهش سرعت افت تقاضای فولاد در چین و همزمان رشد قابل‌توجه در اقتصاد‌های در حال توسعه‌ای همچون هند، ویتنام، مصر و عربستان سعودی خواهد بود.

در همین راستا، آلفونسو ایدالگو دِکالسِرادا، اقتصاددان ارشد انجمن تولیدکنندگان فولاد اسپانیا و رئیس کمیته اقتصادی انجمن جهانی فولاد در خصوص این چشم‌انداز اظهار داشت: باوجود تشدید قابل‌توجه جنگ تجاری جهانی و عدم‌قطعیت‌های ذاتی موجود ما با احتیاط نسبت به این موضوع خوش‌بین هستیم که تقاضای جهانی فولاد در سال ۲۰۲۶ رشد ملایمی را تجربه کند. وی افزود: این چشم‌انداز مثبت برپایه تاب‌آوری اثبات شده اقتصاد جهانی، تداوم قدرت سرمایه‌گذاری‌های عمومی در بخش زیرساخت در اغلب اقتصاد‌های بزرگ جهان و همچنین انتظار برای بهبود شرایط تأمین مالی شکل گرفته است.

با این حال اقتصاددان ارشد انجمن تولیدکنندگان فولاد اسپانیا و رئیس کمیته اقتصادی انجمن جهانی فولاد هشدار داد که مسیر پیشِ‌رو بدون چالش نخواهد بود. او گفت: نخست؛ بخش تولید جهانی همچنان تحت فشار هزینه‌های بالای تولید و تداوم محدودیت قدرت خرید مصرف‌کنندگان قرار دارد. دوم؛ تشدید تنش‌های تجاری تأثیر مستقیم و منفی بر تقاضای فولاد در اقتصاد‌هایی دارد که به صادرات کالا‌های فولادبر مانند ماشین‌آلات و قطعات خودرو، وابستگی بالایی دارند.

آلفونسو افزود: در نهایت عدم‌قطعیت‌های ژئوپلیتیکی به‌عنوان یک عامل بازدارنده مهم عمل می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که با تضعیف اعتماد مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران، تقاضای فولاد را در بازار‌های کلیدی کاهش می‌دهند.

بر اساس این گزارش، تقاضای فولاد در کشور‌های در حال توسعه با رشد قدرتمندی همراه خواهد بود؛ به‌طوری که افزایش ۷/۴ درصدی در سال ۲۰۲۶ برای آن پیش‌بینی شده است. این رشد عمدتاً ناشی از عملکرد قوی هند و همچنین برخی کشور‌های عضو آسه‌آن و منطقه منا (خاورمیانه و شمال‌آفریقا) است.

وی تصریح کرد: برآورد‌های ما نشان می‌دهد که تقاضای فولاد هند همچنان با شتاب قابل‌توجهی رشد خواهد کرد و طی سال ۲۰۲۶ افزایش خواهد یافت؛ رشدی که از تداوم توسعه در تمامی بخش‌های مصرف‌کننده فولاد ناشی می‌شود. در سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی می‌شود تقاضای فولاد هند تقریباً ۷۵ میلیون تن بیشتر از سطح سال ۲۰۲۰ باشد.

اقتصاددان ارشد انجمن تولیدکنندگان فولاد اسپانیا در ادامه افزود: این پیش‌بینی نشان‌دهنده تعدیل سرعت نزول تقاضا نسبت به روند مشاهده شده از سال ۲۰۲۱ تاکنون است که عمدتاً ناشی از رکود مستمر در بازار مسکن بوده است. با نگاهی به سال ۲۰۲۶ پیش‌بینی می‌شود شدت این کاهش بیش از پیش کم شده و به حدود یک‌درصد برسد؛ همزمان با رسیدن بازار مسکن چین به کف خود. با این حال ریسک‌های مرتبط با چشم‌انداز فعلی تقاضای فولاد چین همچنان بیشتر به سمت سناریو‌های منفی متمایل است.

پایان خوب ۲۰۲۵ با ریسک‌های پررنگ برای سال آینده

با نزدیک شدن به اواخر سال ۲۰۲۵، تازه‌ترین گزارش چشم‌انداز بازار جهانی تصویری از وضعیت اقتصاد و صنعت فولاد جهان ارائه می‌دهد. در این گزارش از یک‌سو بسیاری از شاخص‌های اقتصادی بهتر از پیش‌بینی‌های ابتدای سال عمل کرده‌اند و چشم‌انداز ۲۰۲۶ از نظر رشد اقتصادی و تعدیل تورم، نسبتاً باثبات توصیف می‌شود. از سوی دیگر ریسک‌های ژئوپلیتیک، تحولات تجاری و سیاست‌های حمایتی در حوزه فولاد، فضای عدم‌قطعیت قابل‌توجهی برای سال جدید میلادی رقم زده‌اند.

اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۵ عملکردی بهتر از پیش‌بینی‌های آوریل ۲۰۲۵ داشته است. در این میان آسیای جنوب‌شرقی در مسیر ثبت رشد صادرات بالاتر در مقایسه با ۲۰۲۴ قرار گرفته است. حتی چین و ایالات متحده نیز در حال دستیابی به نرخ رشدی بالاتر از تخمین‌های قبلی هستند.

برای سال ۲۰۲۶ سناریوی پایه نشان می‌دهد که تورم برای اغلب کشور‌ها «چالش اصلی» نخواهد بود؛ نرخ‌های بهره در سطح جهانی در مسیر کاهش تدریجی است؛ توازن عرضه و تقاضای کالا‌ها از جمله فولاد در سطحی «قابل قبول و نسبتاً متوازن» ارزیابی می‌شود. با این حال این گزارش هشدار می‌دهد که در سال ۲۰۲۶، خطر بروز درگیری‌ها و تنش‌های جدید در مناطق مختلف از جمله آسیا، اروپا، آمریکای لاتین و خاورمیانه محتمل است؛ ریسکی که می‌تواند به سرعت بر تجارت، زنجیره تأمین و هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل اثر بگذارد.

هوش مصنوعی؛ پس از موج سرمایه‌گذاری

در بخش دیگری از این گزارش به موج سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت‌های هوش مصنوعی در سال ۲۰۲۵ اشاره شده است. پلتس تاکید می‌کند که در سال ۲۰۲۶ بخشی از مدل‌ها و پروژه‌های AI که کارایی پایین‌تر از انتظار دارند، کنار گذاشته می‌شوند؛ سرمایه‌ها به سمت مدل‌های بهره‌ورتر و کاربردی‌تر هدایت خواهد شد؛ این روند می‌تواند به شکل غیرمستقیم بر الگو‌های مصرف انرژی، مواداولیه و حتی ساختار تولید فولاد (به‌ویژه در حوزه دیتاسنتر‌ها و زیرساخت‌های انرژی) تأثیرگذار باشد.

تحرکات منطقه‌ای فولاد؛ حضور پررنگ تولیدکنندگان آسیایی

گزارش Platts نشان می‌دهد که در آخرین ماه ۲۰۲۵ فولادسازان ژاپن و کره‌جنوبی به طور فعال در حال ورود یا تقویت حضور در بازار‌های هند و آمریکا هستند. در اروپا تمرکز اصلی همچنان بر سهمیه‌های حفاظتی (Safeguard Quotas) ومکانیسم تعدیل مرزی کربن (CBAM) است. موضوعاتی که می‌تواند جریان واردات فولاد به اتحادیه اروپا را متحول کند و برای صادرکنندگان فولاد از جمله کشور‌های نوظهور صنعتی پیامد‌های مستقیم داشته باشد.

موج جدید اقدامات ضددامپینگ در ۲۰۲۵

بخش عمده‌ای از گزارش دسامبر ۲۰۲۵ پلتس به پرونده‌های تجاری و اقدامات ضددامپینگ در بازار جهانی فولاد اختصاص دارد؛ یک روند که نشان می‌دهد حفاظت‌گرایی تجاری در این صنعت همچنان در حال تقویت است.

کمیسیون تجارت بین‌الملل آمریکا (ITC)، بر اساس قانون تعرفه ۱۹۳۰، رسماً اعلام کرده است که صنعت فولاد آمریکا از ناحیه واردات محصولات فولادی مقاوم به خوردگی (Corrosion-resistant steel) از کشور‌های استرالیا، برزیل، کانادا، مکزیک، هلند، آفریقای‌جنوبی، تایوان، ترکیه، امارات متحده عربی و ویتنام به طور مادی دچار آسیب شده است. این اعلام مبنای حقوقی برای اعمال تعرفه‌ها و محدودیت‌های بیشتر بر واردات از این مبادی محسوب می‌شود و می‌تواند بر جریان جهانی صادرات فولاد تخت، به ویژه به بازار آمریکا اثرگذار باشد.