بازديد از شركت پارس خودرو و سخن تامل برانگيز آن مهندس ايراني

تعدادي خودرو توليدي اين شركت را جلوي ساختمان پارك كرده بودند كه از من هم خواستند سوار و پياده شوم و اصطلاحا خوشدستي آنها را امتحان كنم كه حالا چون من خيلي آدم ماشين باز و عشق ماشيني نيستم، اين كار چندان مورد علاقه ام  نبود. ناگفته نماند با سرعتي كه من رانندگي مي كنم، همان پرايد سعيد جليلي ( البته بدون تجهزات اضافي) هم براي من كافي است.

ابتدا، از خط توليد اين شركت بازديدي كرديم كه حقيقتا تميز و مجهز و بي نظيري بود. تركيب از ذهن و دست آدم ها با كمك ربات ها، خيلي به كارها نظم و سرعت بخشيده بود. مثل ساعت كار مي كرد.  سر وضع كارگران هم خيلي نظيف و مرتب بود.

در ادامه، پروژه «تیم خبرگان دانشی اتوماسیون صنعتی (COP)» مربوط به واحد مدیریت دانش و آزمایشگاه صنعتی شرکت پارس‌خودرو» به‌طور رسمی افتتاح و بهره‌برداری شد. خود من هم افتتاح كردم؛ هر چند كه به دليل فني بودن توضيحات، خيلي سر در نياوردم. اين هوش مصنوعي، اين روزها همه را به تكاپو انداخته كه خدا بخير كند.

در هنگام بازديد از كارخانه، يك آقاي مهندسي كه ما را همراهي مي كرد در باره بخش هاي مختلف كار توضيح مي داد. بطور طبيعي اين توضيحات در راستاي پشتيباني از شيوه كار شركت و ويژگي هاي آن است. خيلي خوش صحبت بود و در آخر كار گفت با اين توضيحاتي كه من دادم شايد شما بخواهيد بپرسيد كه چرا در باره كيفيت خودروهاي ايراني حرف و نقد وجود دارد؟

گفتيم. والله ما كه رويمان نشد بپرسيم ولي شما اگر اشكالي نمي بينيد، توضيح بفرماييد

حرف بسيار دقيق و حرفه اي و سنجيده اي زد كه من طي اين سالها كمتر از مدير و كارشناس خودرواي در كشور شنيده بودم

مهندس مي گفت: مشكل كار اين است كه ما مي خواهيم همه چيز خودرو را خودمان بسازيم در حاليكه الان در دنيا، هر كشوري يا هر شركت خودروسازي فقط در يك و يا چند رشته خاص كارش را توسعه داده و همان قطعات يا خدمات را با كيفيت عالي مي سازد و صادر مي كند و براي ساخت بقيه خودرو از قطعات ساخته شده ديگر شركت ها استفاده مي كند.  به عبارتي خودروسازان بزرگ الان با همان برند خودشان، مونثاژ مي كنند و از اين طريق است كه خودرو توليدي آنها، دستاورد آخرين يافته ها و تكنولوژي چند كشور است.

كلمه « مونتاژ» الان در ذهن و ذائقه ايرانيان خيلي بار منفي به خود گرفته اما « مونتاژ» هيچ وقت و در هيچ جاي دنيا، پديده اي به اين زشتي و ناپسندي نبوده است. مونتاژ در همه كشورها جايز و داير بود و بخشي از زنجيره توليد به حساب مي آمد؛ در ايران اما اين مفهوم به واسطه القائات ايدئولوژيكي روشنفكران و جريانات ماركسيستي در دهه 40 و 50 شمسي، مترادف با توسعه وابسته و بسط بازارهاي سرمايه داري شد و مبدل به ابزار تحقير صنعتگران و صاحبان صنايع ايراني گرديد.  مي گفتند ما بايد كاري كنيم تا تمام قطعات خودرو در ايران ساخته شود و در هر صنعتي خودكفا شويم!

همين شركت پارس خودرويي كه ذكرش رفت، در سال 1335 توسط جعفر اخوان با هدف مونتاژ خودروهاي آمريكايي  شولت، بيوك، جيپ آريا، شاهين در ايران تاسيس شد و قرار بود در نهايت تبديل «جنرال موتورز ايران» شود كه با وقوع انقلاب و مصادره اموال اخوان، متوقف شد.

به جعفر اخوان اتهامات زيادي وارد شد اما يكي از مواردي كه ممكن است الان قدري طنزآميز به نظر برسد اين بود كه خودرو جيپي كه اخوان با كمك آمريكايي ها ساخته و در اختيار ارتش گذاشته در در هنگامه وقوع انقلاب، تبديل به ابزاري براي سركوب تظاهر كنندگان و مخالفان حكومت شده است!