روایت حسن نزیه از نحوه حضور تختی در مراسم درگذشت دکتر مصدق

حسن نزیه در سال ۱۳۰۰ در شهر تبریز زاده شد. پدرش محمدعلی نزیه؛ از بازرگانان مشروطه‌خواه و پدر بزرگش؛ عبدالرحیم بهشتی (مشهور به مشیرالاطبا) بود، که از پزشکان و نویسندگان دوره قاجار بشمار می‌آمد. در زمان محمدعلی‌شاه قاجار، خانه و محل کسب‌وکار پدر حسن نزیه، به علت حمایت از مشروطه‌خواهی، توسط افراد حکومتی به غارت رفت

نزیه در سال ۱۳۲۳ در رشته کارشناسی حقوق، از دانشکده حقوق دانشگاه تهران دانش‌آموخته شد و دارای سابقه تحصیل و پژوهش حقوقی در دانشگاه ژنو (از مرداد ۱۳۲۹ تا دی ۱۳۳۰) بود. وی سابقه پژوهش و کارآموزی در مسائل حقوقی، اداری و مالی بیمه اجتماعی در فرانسه را دارا بود و در سال ۱۳۳۱ نمایندگی ایران در کنفرانس جهانی بیمه‌های اجتماعی را نیز برعهده داشت. او در سال‌های پس از شهریور ۱۳۲۰ از هواداران محمد مصدق شد و از اعضای فعال نهضت مقاومت ملی به رهبری آیت‌الله زنجانی بود. نزیه هم‌چنین از همکاران نشریه راه مصدق، ارگان مقاومت ملی بود.

وی در جریان محاکمه مصدق، لایحه دفاعیه مفصلی برای او تهیه کرد، که بخش‌هایی از آن مورد استفاده مصدق قرار گرفت. او مدتی نیز به عنوان مشاور حقوقی وزارت بهداری و بهزیستی، مشغول به کار بود. در سال ۱۳۳۹ سمت دادیار را در دادسرای انتظامی وکلا به عهده گرفت و بعدها نیز به عنوان دادستان این دادسرا مشغول به فعالیت شد. نزیه ۴ دوره عضو هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری بود.

نزیه خاطره جالبی از حضور تختی در مراسم ختم محمد مصدق در احمد آباد دارد که در مصاحبه ای که در 1984 در پاریس فرانسه با ضیا صدیقی انجام داده به آن اشاره کرده است.

هفتم فوت مصدق در احمدآباد برگزار شد. به تفصیل و آنجا خاطره مهم می‌تواند این باشد که مرحوم تختی وقتی حاضر شد در آنجا فوق‌العاده نحوه حضورش و عملش تجلی کرد. مرحوم تختی سی چهل نفر از ورزشکاران معروف را به اتفاق خودش به همراه خودش آورده بود در احمدآباد.

 در حالی که تمام مسیر به احمدآباد از جاده قزوین پر نظمی بود و تحت مراقبت شدید و داخل خود احمدآباد هم مقر مسکونی دکتر مصدق مأمورین ساواک توی اتوبوس‌ها، اتومبیل‌ها نشسته بودند و مراقبت می‌کردند و در آن ورودی احمدآباد هم بالایش یک جایی بود دیده بانی در حقیقت، مأمورین ساواک از آنجا گویا عکس اشخاص را هم مرتباً می‌گرفتند.

مرحوم تختی با این سی چهل نفر ورزشکار به خط به صف رسانده بودند، البته آنجا از ماشین‌ها که پیاده شدند، یک صفی بستند و یک دسته گل بسیار بزرگی که دو نفر از ورزشکارها جلو گرفته بودند و تختی هم پیشاپیش قدم برمی‌داشت و آمد که این را ببرد بگذارد در روی مقبره دکتر مصدق و من خیال می‌کنم اصلاً از آن تاریخ تختی حسابش را با رژیم شاه به کلی دیگر علنی جدا کرد و اینکه می‌گوید شاید هم کشتندش، که من تردید می‌کنم، هنوز این روشن نشده.

اگر راست باشد که کشتندش من تصور می‌کنم یکی از دلائلش همین ژست بسیار عالی و زیبا بود که تختی در شب هفت دکتر مصدق از خودش نشان داد.

حسین‌ عسکری نویسنده و البرزپژوه نیز در خصوص سفر تختی به (احمدآباد) می گوید:

تختی در اواخر عمر با گرایش به جبهه ملی، در صف مخالفان حکومت پهلوی قرار گرفت. پس از درگذشت مصدق او در ۱۴ اسفند ۱۳۴۵، بر مزار او در روستای احمدآباد از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز حاضر شد. تختی همچنین در چهلم مصدق (بهار  ۱۳۴۶) با وجود تهدیدات سازمان اطلاعات و امنیت حکومت پهلوی (ساواک) به احمدآباد آمد. در حالی که گروهی از کارگران کارخانجات نساجی مقدم با سازماندهی سرهنگ علی اکبر مولوی رییس ساواک تهران به آرامگاه مصدق آورده شده بودند تا ضد مصدق و به نفع محمد رضا شاه پهلوی شعار دهند.

در کارنامه سرهنگ مولوی که بعدها به درجه سرتیپی رسید، تصدی ریاست ساواک تهران، دستگیری دکتر سید حسین فاطمی وزیر امور خارجه کابینه مصدق، سخت گیری به دکتر مصدق در روستای احمدآباد، مشارکت در حمله به مدرسه فیضیه قم، کشتار مردم در واقعه ۱۵ خرداد ۱۴۴۲، دستگیری شبانه امام خمینی در شهر قم و جاسوسی از بیوت مراجع تقلید شیعه دیده می شود. او در پنج اردیبهشت ۱۳۵۱ بر اثر سانحه سقوط هلی کوپتر کشته شد. بین آمدن جهان پهلوان تختی به احمدآباد و مرگش، فاصله چندانی نیست…