این بیچاره‌ها در بیست و چهار ساعت، باید ۹ ساعت کار کنند!

توجه به زنان چه انبوه زنانی که در حرم سرا گرد آورده بود و چه زنان بیرون از حرم سرا و حتی زنان بیرون از ایران دلمشغولی همیشگی ناصرالدین شاه بود.

او در سفر سوم خود به اروپا، ضمن بازدید از یک کارخانه پارچه بافی در شهر ورشو و دیدن زنان کارگر، در خاطرات خود می‌نویسد:

« بعد رفتیم مرتبه دویم و سیم و چهارم این کارخانه، آنجا زن‌ها نشسته بودند و بعضی اسباب‌ها را که این کارخانه‌ها درست می‌کند می‌دوزند با چرخ، اما چرخ پائی و دستی نیست با بخار چرخ را حرکت می‌دهند، اینها می‌دوزند همینطور این سه مرتبه بالا زن و دختر نشسته بود و کار می‌کرد، هرچه نگاه کردم که توی این زن‌ها یک زن خوشگل پیدا کنم نبود، اقلاً دو هزار زن در این کارخانه کار می‌کند، توی اینها یک زن نبود که خوب باشد تمام زرد و رنگ پریده بودند، از شدت کار تمام زن‌ها بی‌مصرف و زرد هستند، این بیچاره‌ها در بیست و چهار ساعت ۹ ساعت باید کار کنند»!

از مقاله «بازدید ناصرالدین شاه از اماکن صنعتی اروپا» مندرج در  شماره اول ماهنامه کارخانه دار