سکه‌های باستانی دقيقا چه اطلاعات تاريخي را به ما مي آموزند؟

اطلاعاتی مانند

مواد تشکیل دهنده:

نوع فلز سکه نشان دهنده میزان قدرت اقتصادی کشور در هر دوره است، برای مثال در زمانی که سکه‌های طلا و نقره رایج بوده مشخصا در دوره رشد و رفاه اقتصادی بوده‌اند و زمانی که سکه‌های مسی، قلعی و برنزی رواج داشته‌اند، می شود استنباط کرد که شرایط حاکم ضرب کننده سکه از نظر اقتصادی ضعیف بوده است

تکنیک‌های ضرب سکه:

پژوهشگران با مطالعه تکنیک های ذوب فلزات، ترکیب آنها و روش تولیدشان اعم از قالب گیری یا ضرب سکه می‌توانند به میزان رشد صنعت و فناوری در هر دوره پی ببرند

مطالعه تجارت و مسیرهای تجاری و جغرافیائی:

 با مطالعه پراکندگی و گسترش نوعی خاص از سکه‌ها، می توان به حوزه تجاری تحت نفوذ آن پادشاه و سلسله ضرب کننده آن پی برد. از سوی دیگر در برخی موارد کشف سکه‌ها نشان دهنده وجود مسیرهای تجاری و ارتباطی در فواصل بسیار زیاد است. برای مثال کشف سکه های رومی در جنوب هندوستان یا سکه های ساسانی در مناطق غربی و شمالی این کشور نشان دهنده نفوذ اقتصادی و سیاسی و ارتباط مستقیم کشورهای ضرب کننده سکه با مناطق یاد شده است.

مطالعات زمین شناسی و شناسائی معادن:

با مشاهده‌ی ضرب سکه از فلزاتی که معدن اصلی آن‌ها در حوزه سیاسی و جغرافیائی حکومت ضرب شده نیست، با ستان‌شناسان پی به وجود تبادل بین دو منطقه می‌برند.

کتیبه ها و نوشته ها:

 سکه‌ها یکی از اصلی ترین منابع مطالعات خط و زبان های باستانی محسوب می شوند. چون معمولا دارای کتیبه و نوشته هایی به خط و زبان های مختلفی هستند که می‌توانند روند تطور زبان و خط و همچنین کشف رمز برخی خطوط ناشناخته در اختیار بگذارند.

شناسائی توالی پادشاهان و حکام یک سلسله:

در بیشتر موارد روی یک طرف سکه تصویری از پادشاه یا حاکم به همراه نامش و تاریخ ضرب سکه وجود دارد. این موضوع می تواند سند بسیار مناسبی برای بررسی روند توالی تاریخی پادشاهان یک سلسله باشد و به این ترتیب می توان اشتباهات احتمالی و یا موارد نقص اطلاعات در منابع تاریخی را به کمک سکه ها و نام های ذکر شده روی آن ها برطرف کرد.

بررسی نقوش البسه، مذهب و آداب و رسوم :

همانطور که گفتیم معمولا در یک روی سکه ها نقش پادشاه یا ملکه‌ی ضرب کننده سکه دیده می‌شود و عموما در طرف دیگر ، نقشی مذهبی یا ملی وجود دارد که بررسی این نقوش می تواند اطلاعات ارزشمندی از فرهنگ، مذهب، اعتقادات و آداب و رسوم یک دوره زمانی خاص را در اختیار پژوهشگران قرار دهد. از سوی دیگر نوع البسه و تزئینات و آرایش به کار رفته در چهره های روی سکه ها و نوع اسلحه آن‌ها نیز هر کدام حاوی اطلاعاتی بسیار ارزشمند در هر بازه زمانی باشد.

کمک به سرعت در قدمت یابی سایر آثار باستانی:

شاید مشهور‌ترین روش تخمین سن یک اثر باستانی روش تعیین سن کربن ۱۴ باشد. این روش نیازمند انجام آزمایش های دقیق و معمولا پر هزینه و زمان بر است. در مقابل یکی از مواردی که در این رابطه به باستان شناسان کمک می کند، سکه‌ها هستند با کشف سکه‌هایی با تاریخ مشخص در یک لایه باستانی یا یک محوطه تدفینی در کنار بقایای اسکلت، باستان شناسان قادر هستند با مطالعه سکه ، به تعیین تاریخ تقریبی سایت مورد نظر و لایه های مختلف آن بپردازند.

برگرفته از مقاله دکتر احسان محمدحسینی- باستان شناس