صنعت برق تا چه حد کشش مایینگ ها را دارد؟

آیلین سیروس- بیت کوین و استخراج ارزهای دیجیتال دیگر به واژه های آشنا برای اکثر مردم تبدیل شده اما استخراج بیت کوین، علی‌رغم تمام مزیت‌هایی که دارد، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به حوزه انرژی و محیط زیست وارد کرده است. درحال‌حاضر، ارزهای دیجیتال به یک صنعت بزرگ و مهم در جهان تبدیل شده‌اند؛ به همین دلیل، نمی‌توان استخراج ارزهای دیجیتال و به‌خصوص بیت کوین را متوقف کرد.

یکی از آسیبهای بزرگ استخراج بیت کوین، آسیب به حوزه برق است. شاخص مصرف برق بیت‌کوین کمبریج تخمین می‌زند که بیت‌کوین، گسترده‌ترین شبکه ارز‌های دیجیتال استخراج شده، سالانه از ۱۴۰ تراوات ساعت (TWh) برق ۰.۶۳ درصد مصرف برق جهانی را به خود اختصاص می‌دهد.

یک بیت‌کوین به قیمت دلار بازار آزاد ۳.۵ میلیارد تومان قیمت دارد، در حالیکه با قیمت برق یارانه‌ای خانگی و به صورت غیرمجاز، استخراج یک بیت کوین فقط ۳۰ میلیون تومان هزینه دارد. قیمت برق برای استخراج رمزارز‌ها به صورت مجاز یکی از موضوعات مهم صنعت برق است و توانیر در آخرین اطلاعیه خود نرخ برق برای استخراج مجاز رمز ارز را ۲۸۳۲ تومان اعلام کرد.

وضعیت مایینگ در ایران چه خواهد شد؟

در خصوص وضعیت ماینینگ در ایران، نکته اصلی این است که طبق مصوبه هیئت دولت درسال ۱۳۹۸، استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در کشور به رسمیت شناخته شد و «قانونی» اعلام شد. البته این قانونی‌بودن مقید به شرایطی است.

مهم‌ترین شرط، اخذ مجوز از وزارت صنعت، معدن و تجارت است. طبق مصوبه دولت، هر شخص حقیقی یا حقوقی برای راه‌اندازی «مزرعه استخراج» یا مرکز ماینینگ یا هر نوع عملیات استخراج، باید از وزارت صمت مجوز بگیرد. تنها در مناطق آزاد است که وزارت صمت می‌تواند اختیار صدور مجوز را به سازمان منطقه آزاد تفویض کند.

نکته مهم دیگر بحث تأمین برق است. استخراج بیت کوین یک فرایند بسیار پرمصرف است که برق زیادی استفاده می‌کند. همین موضوع به چالشی جدی برای ماینرها تبدیل شده است.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت استخراج بیت کوین و ارزهای دیجیتال در ایران، بحث تأمین برق است. دستگاه‌های ماینر برق بسیار زیادی مصرف می‌کنند و همین موضوع فشار مضاعفی را به شبکه برق کشور وارد می‌کند.

هزینه تولید هر واحد بیت‌کوین به صورت میانگین جهانی حدود ۲۶ هزار دلار اعلام می‌شود. حال آنکه جی‌پی مورگان پیش‌بینی کرده است این عدد بعد از هاوینگ چهارم بیت‌کوین، دو برابر خواهد شد. در اصل یک رویداد از قبل پیش‌بینی‌شده به نام هاوینگ دوباره قرار است عرضه را نصف و هزینه ماینینگ را دو برابر کند. در چنین شرایطی وضعیت ماینینگ در ایران چه خواهد شد؟ بازاری که به دلیل تعرفه برق و مشکل واردات دستگاه‌های ماینینگ هیچ‌گاه طی سال‌های گذشته با وجود قانونی بودنش نتوانسته رونق چندانی پیدا کند.

بر اساس این گزارش هاوینگ بیت‌کوین در هر دوره چهارساله اتفاق‌های بسیاری در اکوسیستم ارزهای دیجیتالی رقم می‌زند و در نگاه فعالان این رویداد به چشم یک دوره رشد و بلوغ دیده می‌شود.

با نصف شدن عرضه، توقعات افزایش قیمت و هیجان در بازار به اوج می‌رسد. اما در مقابل این رویداد هزینه استخراج بیت‌کوین را دو برابر می‌کند. این وضعیت در بازار آزاد باعث تشدید فشار برای توسعه و افزایش بهره‌وری می‌شود اما در ایران به دلیل ملاحظات قانونی می‌تواند با تحدید‌هایی مانند کاهش چشمگیر سهم ماینینگ قانونی همراه شود. عملیات استخراج بیت‌کوین برای لایه‌های مختلف بازار جذابیت دارد.

امروزه در ایران تولید صنعتی مانند بیت‌کوین جنبه‌ کارآفرینی، سرمایه‌گذاری در شبکه برق یا انجام برخی تراکنش‌های بین‌المللی به دلیل تحریم‌ها را به خود گرفته است.

زیرساختی‌ترین صنعت کشور یعنی نیروگاه‌ها را قربانی سود خارجی‌ها نکنیم

بر اساس این گزارش یک کارشناس رمزارز احسان رستمی از ورود سرمایه‌گذاران خارجی از جمله اماراتی‌ها و چینی‌ها به ایران برای ساخت مزارع رمزارز خبر داده و معتقد است که افزایش قیمت برق برای استخراج رمز ارز مانع مهمی در ورود سرمایه‌خارجی به کشور است و می‌تواند به تراز تجاری ایران آسیب بزند.

در مقابل، کارشناس انرژی سیما غفاری می‌گوید که با همین قیمت فعلی اعلام شده که از نظر برخی زیاد است، استخراج یک بیت‌کوین ۳۶۴ درصد سود دارد و نمی‌شود ما زیرساختی‌ترین صنعت کشور یعنی نیروگاه‌ها را قربانی سود خارجی‌ها کنیم و شاهد خاموشی بخش خانگی و صنایع باشیم.

این در حالی است که کشورهای توسعه یافته درصدد بی نیازی از برق برای استخراج بیت کوین هستند. مطابق گزارش IEA، کشور‌های توسعه یافته ساخت مزارع استخراج رمز ارز را به ساخت نیروگاه خورشیدی و بی‌نیازی از برق شبکه منوط کرده‌اند. کارشناسان معتقدند، تکرار این تجربه در ایران می‌تواند، زمینه توسعه مزارع بیت‌کوین بدون آسیب به زیرساخت‌های حیاتی کشور را مهیا کند.