طايفه «سیاه جل»؛ زير شاخه ايل تيموري در مشهدريزه تايباد

✍️ محمود خیراللهی

💠 طایفه سیاه جل (سیاه جامه) ساکن در مشهدریزه که شاید نام شان از جهت تشابه وجه تسمیه بی ارتباط با مسوده ها یا سیاه جامگان ابومسلم خراسانی نباشد. چون در قدیم الایام دسته ها و قبایل و طوایف گوناگون برای خودشان نام هایی نظير سرخ جامگان و سیاه جامگان را بر می گزیدند و رنگ سبز نماد سادات علوی بود و در همین زمینه باید به حکومت های قرا قويونلو و آق قویونلو اشاره نمود.

💠 حتی در تاریخ معاصر هم به حکومت های از این نوع بر می خوریم. شوروی ها را با ارتش سرخ می شناسیم. در کامبوج خمرهای سرخ به حکومت رسیدند در دهه های گذشته که اصلاحات ورفرم هایی در برخی کشورها انجام شد از رنگ بعنوان نماد استفاده شد (مثل استفاده رنگ سبز و بنفش در هندوستان و آرژانتین)

💠 از اينرو، وجه تسمیه طایفه سیاه جل تیموری را هم بايد مانند ده ها زیر شاخه دیگر، از جمله سیاه لنگ بعنوان نماد تلقی نمود کما اینکه از این قبیل نام گذاری ها در طوایف و نیز نام های شهرستان های ایران هم بسیار سراغ داریم که ازجمله به طوایف گوگلان ترکمان (سبز ) باید اشاره نمود

💠 طایفه سیاه جل ساکن در مشهدریزه تایباد یکی از زیر شاخه های ایل بزرگ تیموری به ریاست پسران میر حاجی خان است. ریش سفیدان طایفه سیاه جل شیخ ملا محمود تیموری ( که انسان عارف مسلکی بوده است ) و برادرش امام بخش تیموری بودند. خانواده های اویسی، ادریسی، محمودی، رحیمی، خیرالهی ،فاروقی، قادری، یارمحمدی ، رحمت زاده، عظیمی پور ، مولایی ، صاحبی ، اعظمی، ، عظیمی ،تاج محمدی ،عزیزی،نیازی ، ملانیازی ،مجیدزاده،محمدی، ظاهری،عثمانی، پرهیزگار،مومن زاده، از اولاد واحفاد ملا محمود وبرادر وبنی اعمامش می باشند
در جریان شورش زمستان 1320ش محمد یوسف خان صولت السطنه هزاره، مردانی از طایفه سیاه جل نيز در کنار صولتی ها حضور داشتند.

💠 طایفه دیگری با همین نام در شهرستان بافت حد فاصل جبال بارز و جیرفت زندگی می کند محل ییلاق و قشلاق طایفه سیاه جل تیموری مشهدریزه سرزمین های دو سوی هریر رود یعنی بادغیس و تایباد و باخرز بوده است. این طایفه از طریق پیوند ها و وصلت های خانوادگی با بسیاری از طوایف و خاندان های سرشناس از جمله خانواده سیدالحسینی، حسینی القادری اسکندری – قادری ( ساکن در مشهدریزه وتایباد یعنی شیوخ قادری) ، خدامي ، تیموری ، اویسی ریزه یی وفامیل وابسته ، خاندان علی جمعه ونورمحمد سنگچولی، خاندان احمد خان جهان در پائین جام وبسیاری از طوایف وخانواده های ساکن در شهرستان های تایباد ، تربت جام، خواف و زورآباد (صالح آباد) مرتبط می باشد . همچنين، لازم به ذکر است بی بی جان خانم هزاره ای همسر ملامحمود سیاه جلی از طایفه هزاره بادغیس ساکن‌ در آبادی های تایباد است که بدین ترتیب سیاه جل های تیموری با خاندان هزاره نیز مرتبط می باشند

💠 از لحاظ پراکندگی محل سکونت طایفه سياه جل، باید به شهرهای مشهدریزه، تایباد و روستاهای چهابرجی، خیرآباد، سرداب و نیز تربت جام و مشهد و به تناسب شرایط کاری، تهران و شهرستان های همجوار تایباد، اشاره نمود.

💠 مشهدریزه، مرکز بخش میان ولایت شهرستان تایباد متشکل از دو آبادی ریزه یا همان «رزه» تاریخی معروف است. از لحاظ جغرافیایی در شرق ایران در استان خراسان رضوی قرار دارد و با کشور افغانستان حدود 45 کیلومتر فاصله دارد

💠 در کنار مشهد سر (بابلسر)، مشهد اردهال کاشان و مشهد مقدس رضوی، چهارمین مشهد هم مشهدریزه تایباد است که سابق بر این مشهدریزه باخرز نامیده می شد و در گذشته مرکز بیست و چهار قلعه و آبادی باخرز بوده است.

💮💮💮💮💮💮💮💮💮

كانال #بامهای_کاهگلی : @malinebakharz نوشته ها و دلنوشته هایي در باره دیروز، امروز و فردای باخرز، تايباد، جام و صالح آباد