پیوندهای مرتبط
شرکت ها و تشکل های منتخب
۳۰ دی ۱۴۰۲ | دیدگاهها برای پاكستان، همسايه كم آزار ايران بسته هستند | اقتصاد سیاسی, برگزیده ها, منتخب سردبیر
پاكستان، همسايه كم آزار ايران
روابط ايران و پاكستان از هنگام استقلال اين كشور از هند در اوت 1947 كماكان ادامه داشتهاست. ايران اولين كشوري بود كه استقلال پاكستان را به رسميت شناخت و متقابلاً پاكستان نيز از جمله كشورهايي است كه بلافاصله بعد از پيروزي انقلاب، نظام جمهوري اسلامي ايران را به رسميت شناخته است. هر دو كشور ايران و پاكستان از بازيگران مهم آسيا به حساب ميآيند و در حوزههاي مختلف سياسي، اقتصادي، فرهنگي و امنيتي از دغدغهها، اشتراكات و همكاريهايي برخوردارند.
🔰اهميت پاكستان براي ايران
پاكستان هميشه بخشي از سياست نگاه به شرق ايران محسوب ميشده است. در سالهاي قبل از پيروزي انقلاب هر دو عضو پيمان نظامي سنتو بوده اند. مطابق خاطرات اسدالله علم وزير دربار شاه حتي بنا به پيشنهاد مقامهاي آن كشور، بحث ادغام پاكستان در ايران نيز مطرح بوده است.
در سالهاي بعد از انقلاب نيز هر دو كشور به خاطر قرابت ديني و نيز از اين بابت كه هر دو كشور عنوان حمهوري اسلامي را براي نظام هاي خود برگزيده اند، سعي در بهبود و گسترش روابط داشتهاند. هر دو كشور در سازمان ملل، سازمان كنفرانس اسلامي و اكو (سازمان همكاري منطقهاي براي عمران) عضويت دارند و در OIC و ECO در حوزههاي اقتصادي فعالند.
همچنين خط لوله انتقال گاز ايران به هند معروف به خط لوله صلح از مهمترين توافقات اقتصادي دو كشور است كه در سالهاي اخير با فشار امريكا متوقف شده است. پاکستان در سالهاي اخير و به دنبال شدت يافتن تحريمهاي دول غربي عليه ايران، نقش مستقلتري را در پيش گرفته و به هيچ ائتلاف ضد ايراني نپيوسته است.
🔰اهميت ايران براي پاكستان
از منظر پاكستانيها نيز ايران كشوري بزرگ، مسلمان و داراي پيشينه فرهنگي و تمدني متفاوت از همسايگان به شمار ميآيد. سياست پاكستان بعد از جدايي از هند هميشه به دنبال متحدان استراتژيك بوده است بنابراين در غياب روابط حسنه با هند و چین همواره كوشيده تا از ايران به عنوان عامل تعديل كننده در سياستهاي منطقهاي خود بهرهگيري كند.
ايران هيچ وقت معترض جدي سياست هاي هسته اي پاكستان نبوده و حتي در مواقعي متهم شده است كه با عبدالقدير خان پدر دانش هسته اي پاكستان ارتباطاتي داشته است.
از اينرو، به رغم فشارهاي شديد امريكا، اين كشور همچنان سطح مناسب روابط خود با ايران را حفظ كرده و در مسائل مربوط به قوم بلوچ ايران، همواره سياست عاقلانه و ثباتآفريني در پیش گرفته است.
🔰چالش هاي ايران و پاكستان
پاكستانيها هميشه از قوم پشتون در افغانستان حمايت كرده و همين امر باعث دوري پشتونها از ايران شدهاست.
در دور اول قدرت يابي طالبان، پاكستان نقشي تعيين كننده داشت و بنا به برخي ادعاها، حتي در ماجراي تصرف كنسولگري ايران در مزار شريف افغانستان، نيروهاي امنيتي SIC پاكستان دخالت داشتهاند.
اما مهمترين چالش سالهاي اخير در روابط دو كشور، استقرار گروههاي تروريستي در خاك پاكستان و انجام عمليات عليه شهروندان ايراني است. اين موضوع بارها به مقامات پاكستاني، گوشزد شده است اما پاسخي در خور نيافته است.
البته نبايد فراموش كرد كه در پاكستان هنوز دولت فراگير و كنترل كننده حدود و ثغور كشور شكل نگرفته است. سالهاست كه اين كشور پناهگاه تروريست ها و محل خيزش تفكرات مذهبي و افراطي بوده و از اين بابت در معرض اعتراض ديگر همسايگان نيز بوده است. آمريكا در طي سالهاي اخير چندين عمليات هوايي مستقيم عليه افراد و گروههاي تروريست در درون مرزهاي پاكستان انجام داده است كه نمونه بارز آن كشتن اسامه بن لادن بود. حتي طالبان كه زماني نيروي نيابتي پاكستان ناميده مي شد اكنون معترض است كه پاكستان مخالفان آنها را حمايت و تجهيز مي كند.
با همه اينها، پاكستان يكي از كم خطرترين و كم آزارترين همسايگان ايران در چند دهه اخير بوده است. برخلاف بسياري از كشورهاي عربي منطقه، مردم پاكستان نسبت به ايراني ها، علائق عاطفي بيشتري دارند. تعداد زيادي از شيعيان در پاكستان زندگي مي كند كه تشديد اختلاف و درگيري ميان دو كشور مي تواند موقعيت آنها را به خطر اندازد.
به همين دليل، اگرچه ، حملات موشكي و پهبادي اخير، تنش ميان دو كشور را به شكل بي سابقه اي افزايش داده است، اما ضروري است تا هرچه زودتر، از گسترش دامنه بحران پيشگيري شود و روابط سياسي و اقتصادي دو كشور از سر گرفته شود. در خاورميانه پرخطر امروز، ايران نياز به هيچ دشمن جديدي ندارد.